Azerbaycan
Azerbaycan, GENEL BİLGİLER. Yüzölçümü: 86 600 km². Başkenti ve en büyük kenti: Bakü|(1 713 000 nüf.; (1991 tah.).
AZERBAYCAN TOPLUM YAPISI. Nüfusu (1991 tah.): 7 136 000; nüfus yoğunlu: Km²'ye 82,4 kişi. Resmîdili: Azerice. Başlıca dini: İslâm.
SAĞLIK VE EĞİTİM. Üniversite sayısı: 16. Hastane yatak sayısı (1988): 69 400. Hekim sayısı (1988): 27 600.
AZERBAYCAN EKONOMİSİ Başlıca ürünleri: Çeşitli meyve ve sebze, tütün, çay, petrol, demir-çelik sanayisi ürünleri, kimya sanayisi ürünleri, çimento, tuz, halı, hafif sanayi ürünleri, bakır. Para birimi: Ruble.
AZERBAYCAN YÖNETİMİ Türü: Cumhuriyet. Yasama gücü: Parlamento.
AZERBAYCAN ULAŞIM Demir yolları (1989): 2 070 km. Karayolları: (1989): 39 000 km. Başlıca havaalanları: 1.
Kafkasya'nın güney kesiminde devlet. Hazar denizinin güney kıyısında yeralan Azerbaycan'ın yüzölçümü 86 000 km², nüfusu 7 136 000, başkenti Bakü'dür.
AZERBAYCAN'IN YÜZEY ŞEKİLLERİ VE TOPLUM YAPISI
Azerbaycan Cumhuriyeti'nin yüzey şekilleri kuzeyde Büyük Kafkas dağları, ortada Kura ve Aras ırmaklarının suladıkları orta ova ve güneybatıda Küçük Kafkaslar'ın yaylalarından oluşur. İklim, yüzey şekillerine bağlı olarak büyük ölçüde değişiklik gösterir; ama genel olarak, yazları sıcak, kışları soğuk kara iklimi egemendir. Azerbaycan halkının çok büyük bölümü, Azeriler'den oluşur. Resmî dil Türkçe'nin kollarından Azerice'dir.
AZERBAYCAN YAKIN TARİHİ
Şubat 1988'de Bakü yakınlarında Ermeniler ile Azriler arasında çıkan çatışmalar sonucunda Sovyet birliklerinin müdahale ettikleri Azerbaycan'da Ekim 1990'da yapılan Azerbaycan Yüksek Sovyeti seçimlerinde, komünistlerin önderi Ayaz Muttalibov, cumhurbaşkanlığına seçildi. SSCB'de Gorbaçov'a karşı düzenlenen başarısız darbeden sonra, 30 Ağustos 1991'de bağımsızlık ilan edildi ve Muttalibov yeniden cumhurbaşkanlığına seçildi. Bağımsız, Devletler Topluluğu'na katılma kararı alması (Aralık 1993) üstüne, muhalefetin Bakü'de gösterilere başlaması ve Dağlık Karabağ'da Azeri-Ermeni çatışmasının şiddetlenmesi sonucunda, istifa etmek zorunda kaldı. Yerine getirilen, eski komünistlerden Yakup Memedov'un gene Dağlık Karabağ'daki Şuşa'nın Ermeniler'in eline geçmesi üstüne devrilmesinin ardından, Muttalibov yeniden cumhurbaşkanlığına geldiyse (1992) de, Azerbaycan Halk Cephesi'nin yoğun gösterileri karşısında bir kez daha görevden uzaklaştırıldı. 7 Haziran 1992'de yapılan seçimleri kazanan Ebulfeyz Elçibey cumhurbaşkanlığını üstlenip, Azerbaycan'ın Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan ayrılmasını sağladı.
Haziran 1993'te ayaklanan Albay Suat Hüseyinov'a bağlı birliklerin Bakü'ye doğru ilerlemeleri üstüne, Elçibey'in doğum yeri olan Orduabat'a (Nahçıvan) çekilmesi, Azerbaycan Parlamentosu'nun cumhurbaşkanlığı yetkilerini Parlamento başkanlığına getirilen Haydar Aliyev'e devretmesine yol açtı. Eski bir komünist olan Aliyev, Ebulfeyz Elçibey'in görevine devam edip etmemesi konusunda 28 Ağustos'ta halkoylamasına gidileceğini açıkladı. Öte yandan, yeni cumhurbaşkanı seçimlerinin en geç Eylül'de yapılması kararlaştırıldı. Bu arada, Fuzuli kentinin Ermeniler'in eline geçmesinden sonra, Moskova'da Boris Yeltsin'le görüşen Haydar Aliyev (7 Eylül 1993), yaptığı açıklamada ülkesinin Bağımsız Devletler Topluluğu'na katılacağını bildirdi ve Azerbaycan'a dönünce bu kararı uygulamaya koydu.
