Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Bir hücreliler

  • Okunma : 645

Bir hücreliler, Ayrı çekirdekli bir tek hücreden oluşan canlılar âlemi (Bil. a. Protista). Bir hücreliler âlemi bazı biyoloji bilginIerine göre 9 filum kapsar.Bu filumlar bir hücreli hayvanları, ökaryot su yosunlarını, dış beslek bir hücreli organizmaları, bazı çokhücrelileri ve mantarları içerir. Bir hücrelilerin bilimsel adı Protista'yı 1818'de Ernst H. Haeckel önerdi; Haeckel'in amacı bir hücreli bitkilerle (Protophyta) bir hücreli hayvanları (Protozoa), çok hücreli hayvanlarla (Metazoa) çok hücreli bitkiler (Metaphyta) arasında üçüncü bir "yansız âlem" içinde sınıflandırmaktı. Whittaker. 1969'da kendi sınıflandırma yöntemini ortaya attı.Whittaker'in sınıflamasında, bitkiler (Plantae) ve hayvanlar (Animalia) âlemlerinin dışında, bir hücreliler (Protista), bakteriler ve mavi su yosunları gibi prokaryot organizmalar (Monera) ve mantarlar (Fungi) âlemi de vardı.

Birçok birhücrelide kamçı ya da kirpik gibi özel yapılar bulunur; bu tür yapılar bulunduğunda bir hücreliler 9+2 yapısal biçimini sergilerler. Bu sayılar, kamçı ya da kirpik çemberlerinin içinde önce 9 sonra 2 mikrotübül çemberi bulunduğunu belirtir. Başka bir hücreliler yalancı ayaklarla (sitoplazma uzantıları) hareket ederlerken, bazı bir hücreliler hareket etme yeteneğinden bütünüyle yoksundur. Ökaryot tipi hücrede zara bağlı bir çekirdek bulunur; ayrıca, gene zara bağlı olan, mitokondriler ve kloroplastlar (fotosentez yapabilen bir hücrelilerde bulunur) gibi karmaşık organeller de vardır; hücre DNA'sı bir proteine bağlıdır ve çekirdek içindeki kromozomların içinde bulunur. Bir hücrelilerin kimi eşeyli, kimi eşeysiz ürer. Gerçek bir eşeysel çevrim sergilemeyen bir hücrelilerin bir zamanlar eşeysel bir üreme biçimleri olduğu, ama daha sonra bu biçimin yok olduğu sanılır.

Protozoa filumu, başlıca dört sınıfta toplanan bir hücreli dış beslek (ne var ki besinlerini tek başlarına üretemezler) organizmalar içerir. Kamçılıların bir ya da birçok kamçısı vardır ve bazı kamçılılar asalaktır (örneğin uyku hastalığına yol açan Trypanosoma gambiense).

Kök bacaklılar amipsi organizmalardır; gerçek bir hücreçeperleri yoktur; yalancı ayaklarla yürürler ve beslenirler Kirpikliler ve Ciliophora (iki çeşit çekirdekleri vardır) öbeği üyeleri, yukarıda belirtilen 9+2 düzeninde kirpiklerle donanırlar (Paramecium ve Stentor cinsleri bu öbeğe girer). Sporlular asalak yaşarlar (Plasmodium cinsinden olan çeşitli türler sıtma hastalığına yol açar).

Bir hücreliler âleminde yedi (bu sayı benimsenen sınıflama sistemine bağlıdır) suyosunu filumu yer alır; bu organizmaların çoğu klorofil özümlemesi yapabilir.

Myxophyta filumu su yosunlarına benzeyen mantarları kapsar; ne var ki, bu filumun üyelerinin tümü değilse bile çoğu ya çok hücreli ya da çok çekirdeklidir. Bu organizmalar sporlar aracılığıyla eşeysiz ürerler.