Bursalı İsmail Hakkı
Bursalı İsmail Hakkı, Türk şairi ve yazarı (Aydos 1653-Bursa 1725). Öğrenimini bitirince (1673) celveti şeyhi Osman Fazli'nin çağrısına uyarak İstanbul'a gelen Bursalı İsmail Hakkı, celveti tarikatını yaymak için vaaz vermek amacıyla Üsküp'e gitti. Sonra, uzun yıllar kalacağı Bursa'ya giderek Osman Fazli'nin onayıyla celveti tekkesine şeyh oldu (1685). Şam'a gittiyse (1717) de, yurt özlemine dayanamayarak İstanbul'a dönüp (1720),[Üsküdar'daki celveti tekkesinde iki yıl kadar kaldı (bu nedenle Üsküdarlı İsmail Hakkı diye de anılır). Sonunda kesin olarak Bursa'ya döndü (1722). Bütün kitaplarını bağışlayarak bir kütüphane kurdu; mallarını mirasçıları arasında bölüştürdü; elinde kalanla bir cami (Camii Muhammedi) ve bir tekke yaptırarak, son yıllarını kitap yazmakla geçirdi.
Bursalı İsmail Hakkı, usta hattatlığının yanı sıra, tasavvuf, İslâm felsefesi, ahlâk ve tefsirle ilgili manzum ve düzyazı yüzden çok yapıt bırakmıştır. Yapıtlarında aklın tek başına gerçeğe ulaşamayacağını, kesin bilginin Tanrı'ya özgü olduğunu ileri sürerek, bilim ile Tanrı'yı özdeşleştirmiş, bilime Tanrı aşkıyla ulaşılabileceğini ileri sürmüştür. Şiirlerinin çoğu Yunus'a naziredir ya da Yunus tarzını izler.
Başlıca yapıtları: Ruh ül-Beyan (Kur'an tefsiri, 4 cilt, Arapça, 1859), Muhammediye Şerhi ya da Ferah ür-Ruh (Yazıcızade Mehmet Bican'ın yapıtının şerhi, 1842), Silsilename-i Celvetiye (Celveti silsilesini, bu tarikatın özelliklerini konu alır, 1874), Divan-ı İsmail Hakkı (Kahire, 1841; İstanbul, 1877).