Edward Gibbon
(1737-1794). Edward Gibbon, yaşamının tümünü Roma İmparatorluğu tarihini araştırmaya ve yazmaya adayan bir İngiliz tarihçisidir. Bu konudaki araştırmalarını, ilk üç cildi Türkçe’ye de çevrilen, Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi (The History of the Decline and Fail of the Roman Empire; 1776-88) adlı altı ciltlik ünlü yapıtında topladı.
Gibbon varlıklı bir ailenin oğlu olarak Putney’de doğdu. Hastalıklı bir çocuk olduğundan okula düzenli gidemedi. Günlerini büyükbabasının kütüphanesinde okuyarak geçirirdi. 1752’de Oxford Üniversitesi’ne giren Gibbon, bir yıl sonra mezhep değiştirerek Katolik olunca babası çok öfkelendi ve Protestan mezhebine dönmesi için eğitilmek üzere Lozan’a gönderildi. 1754’te yeniden Protestan oldu. Daha sonra İngiltere’ye dönerek askerlik yaptı. Askerlik yaşamını yakından tanıması, daha sonra Roma ordusunun sorunlarını anlamasına yardımcı oldu. Eskiçağ tarihine duyduğu olağanüstü tutkuyla tüm vaktini okumaya ve araştırmaya adayan Gibbon 1764’te Roma’ya gitti. Bir gün eski kentin yapıları arasında dolaşırken, akşam dualarına hazırlanan keşişleri gördü. İlk kez orada Roma İmparatorluğu’nun tarihini yazma düşüncesi aklına geldi. Londra’ya döndükten sonra çalışmalarını bu konuda yoğunlaştırdı. 1774’te parlamentoya giren Gibbon, bir yandan da Roma tarihi üzerinde çalışmayı sürdürdü.
İki bölümden oluşan bu çalışmanın birinci bölümü Roma İmparatorluğu’nun batıda sona erişine kadarki ilk 300 yıllık tarihini; ikinci bölüm ise son 1.000 yılını kapsar. Gibbon Roma İmparatorluğu’nu kendi bütünselliği içinde tek bir uygarlık olarak incelemiştir. Hıristiyanlık’ı akılcı bir yaklaşımla ele alması dinci çevrelerin tepkisine yol açtıysa da yapıtı kısa sürede büyük başarı kazandı. Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi heyecanla okunan bir insanlık serüvenidir.
