Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Euripides

  • Okunma : 684

Euripides, Eski Yunan trajedi yazarı (Salamis İ.Ö. 480-Makedonya İ.Ö. 406). Aristophanes'in yazdığına göre annesi sebze satıcısı, babası meyhaneci olan, başka yazarlara göreyse soylu bir aileden (Apollon şenliklerine katılmış olması, ikinci söylentiyi doğrulamaktadır) gelen Euripides, bir kâhin oyunlarda başarı kazanacağını söyleyince, babası tarafından atlet olarak yetiştirildiyse de, spora ısınamadı. Protagoras, Prodikos ve Sokrates'le tanışıp, etkilerinde kalarak, İ.Ö. 455'te ilk trajedisini yazdı: Peliades (Pelias'ın Kızları). Özel yaşantısında, iki kez evlenmesine karşınımutlu olamayıp,yaşamının son yıllarında Atina'dan ayrıldı ve Magnesia'da, Makedonya'da yaşadı. Efsaneye göre Makedonya'da köpekler tarafından parçalanarak öldü.

Euripides'ten günümüze onsekiz oyun kalmıştır. Bunların en eskisi olan Alkestis'le (İ.Ö. 438), kocası için canını feda eden ve Herakles tarafından ölümden kurtarılan bir kadın anlatılır. Medeia’da (İ.Ö. 431), kocasına âşık bir kadının, onun tarafından aldatılınca öç almak için çocuklarını öldürmesi işlenir. Phaidra'nın aşkının kurbanı olan Hippolystos Tephanophoros (İ.Ö. 428), yazarın kadın düşmanlığını belirttiği ilk yapıtıdır. İphigenia Tauris'te (İphigenia he en Taurois, İ.Ö. 414) de, İphigenia'nın fedakârlığı dokunaklı bir doğallıkla dile getirilir. Bakhatar'da (Bakkhai, İ.Ö. 405), Bakkhos dini övülür ve kutsal gizleri açıklamak isteyen Pentheos'un öldürülüşü anlatılır. Andromakhe (İ.Ö. 426'ya doğr.), Herakleidai İ.Ö. 430-İ.Ö. 427), Elektra(İ.Ö. 413) gibi yapıtları, Peloponnesos savaşlarıyla ilgilidir. İon'da (İ.O. 418'e doğr.) Ispartalıların dostu Delphoi tanrısı Apollon'un kötülükleri anlatılır.

Euripides'in, Aiskhylos, Sokrates'inkinden çok farklı olan yapıtlarındaki psikolojik gerçekçilik, yazarın seyircileri dokunaklı sahnelerle etkilemeye ve coşturmaya çalışması, Atinalı trajedi yazarlarının en çağdaşı sayılmasına yol açmış, Racine, birçok yapıtında onun etkisinde kalmıştır.

Öteki yapıtları: Hekabe (İ.Ö. 424'e doğr.), Helene (İ.Ö. 412), Phonipissa (Fenikeli Kadınlar, İ.0.409 ya da 408), Orestes (İ.Ö. 408), Kurbağalar (Batrakhoi, İ.Ö. 405), Kyklops (Tepegöz, tarihi bilinmiyor).