Gürcistan
Gürcistan
GENEL BİLGİLER. Yüzölçümü 66 700 km². Başkenti ve en büyük kenti: Tiflis (1 279 000 nüf.; 1991 tah.).
TOPLUM YAPISI. Nüfusu (1991 tah.): 5 464 200. Etnik bileşimi (1979); Gürcüler (% 68,8), Ruslar (% 7,4); AzerbaycanlIlar (% 5,1); Osetler(% 3,2); Abhazlar (% 1,7). Resmî dili: Gürcüce. Başlıca dinleri: Ortodoks.
SAĞLIK VE EĞİTİM. Hastane yatak sayısı (1987):
58 700. Hekim sayısı (1988): 30 700. Yükseköğretim kurumlan: 19 üniversite ve 8 teknik üniversite.
EKONOMİ. Başlıca ürünleri: Tarım — Üzüm, vb. meyveler, çay, tahıllar, sebze, şekerpancarı, tütün — İmalat ve sanayi — demir-çelik sanayisi
ürünleri, gübre, şarap, sentetik lifler, plastik ürünler, kâğıt, ipek, ormancılık ürünleri, ilaç; madencilik — manganez, madenkömürü, turba. Para birimi: Ruble.
YÖNETİM. Türü: Cumhuriyet. Yasama gücü: Parlamento.
ULAŞIM. Demiryolları (1989): Toplam 1 580 km; karayolları (1989); Toplam 42 800 km. dir. Osetler Farsça konuşurlar. 1990'da Kuzey Osetya Gürcistan'dan ayrılmayı denemiş, Gürcistan hükümetinin buna bölgenin özerkliğini kaldırarak yanıt vermesiyle, günümüzde (1994) de sürmekte olan iç savaş patlak vermiştir.
Yunanlıların ve Romalıların, Kolhis (Batı Gürcistan) ve İberya (Eski Doğu Gürcistan) adlarını verdikleri günümüzdeki Gürcistan topraklarında, İ.S. IV. yy'da BizanslIların etkisiyle hıristiyanlık yaygınlaştı. Araplar, Moğollar, Türkler ve İranlılar arasında sık sık el değiştiren, Ortaçağ'da ve XVIII. yy'da kısa süreli bağımsızlık dönemleri yaşayan Gürcistan, 1801-1864 arasında Rusya tarafından aşama aşama ilhak edildi. 1917 Rus Devrimi'nden sonra kısa bir süre bağımsız bir cumhuriyet olup, 1921'de SSCB'ye katılarak, 1936'da ayrı bir Sovyet cumhuriyeti oldu.
Militan Gürcü ulusçusu Zviad Gamsahurdia'nın Kasım 1990'da cumhurbaşkanlığına seçildikten sonra, Nisan 1991'de bağımsızlığı ilan ettiği ülkede, Gamsahurdia'nın sert bir siyaset izlemesi, çok geçmeden şiddetli bir muhalefete yol açtı ve Eylül 1991'de, rejim karşıtlarından bir grup, kendisini diktatörlük kurmaya çalışmakla suçlayarak hükümete karşı ayaklandı. Aralık 1991'de, ordunun Gamsahurdia'yı çekilmeye zorlamasından sonra, Askerî Konsey tarafından hükümet başkanlığına getirilen eski SSCB Dışişleri bakanı Edvard Şvardnadze, Ekim 1992'de yapılan seçimlerde cumhurbaşkanlığına seçildi ve Abhazların Rusya'nın da yardımıyla çarpışmaları şiddetlendirmeleri üstüne, dünya devletlerini "ülkesindeki kıyımı önlemeye" çağırdı (Eylül 1993).
Kafkasya'da devlet. Karadeniz'in doğu kıyısında yer alan, güneyde Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan'la, kuzeyde ve batıda Rusya'yla sınırlı olan Gürcistan (Gürcüce Sakartvelos), eski SSCB'yi oluşturan cumhuriyetlerden biriyken, 1991 'de bağımsızlığını ilan etmiştir.
YÜZEYŞEKİLLERİ VE TOPLUM YAPISI
Gürcistan yüzey şekilleri bakımından üç bölgeye ayrılabilir: Kuzeyde Büyük Kafkas dağları; güneyde Küçük Kafkas dağları; orta kesimdeki düzlükler. Yarı kurak iklimli iç kesimlerde tarım (özellikle üzüm yetiştiriciliği) ağır basar. Yağışlı astropikal iklim etkisindeki kıyı bölgesinde başlıca gelir kaynağı çay ve limon yetiştiriciliğidir.
Gürcistan nüfusunun yaklaşık üçte ikisini oluşturan Gürcüler, Kafkas dilleri öbeğinden, ayrı bir abecesi olan Gürcüce konuşurlar; büyük bölümü ortodokstur. Başkent ve en büyük kent Tiflis'in yanı sıra başlıca kentler Kutaisi ve Rustavi'dir.
EKONOMİ
Çay, turunçgiller, şarap ve meyve dış satımcısı Gürcistan'da, yeraltı gelir kaynaklarının başlıcası, Chiatura'daki büyük manganez yataklarıdır. Sanayi (ipek dokumacılığı ve otomobil sanayisi) özellikle Tiflis ve Kuıtaisi kentlerinde yoğunlaşmıştır.
DEVLET YAPISI VE TARİH
Siyasal bakımdan Gürcistan Cumhuriyeti, her biri ayrı bir etnik topluluğa ayrılmış üç özerk bölge içerir. Ab-hazlar Özerk Cumhuriyeti'nin yüzölçümü 8 600 km², nüfusu 537 000 kişidir. 1992'de cumhuriyette başlayan, kanlı ayaklanma, dönem dönem canlanarak sürmektedir. Türkiye sınırındaki Acarlar Özerk Cumhuriyeti'nin yüzölçümü 3 000 km², nüfusu 393 000'dir. Acarlar Türkleşmiş Gürcülerdir. Güney Osetya Özerk Bölgesi'nin yüzölçümü 3 900 km², nüfusu 99 000 kişi.