Limon
Limon, portakal ve mandalina gibi turunçgiller familyasında yer alan bir meyve ağacıdır. Kışın yapraklarını dökmeyen bu ağaç (Citrus limon) aynı anda hem tomurcuk, hem çiçek, hem de yeni gelişen bir ucu çıkıntılı yumurtamsı meyvelerini üzerinde taşır. Kendi haline bırakıldığında 6 metreye (hatta bazen 9 metreye) boylanabilen limon ağaçları meyvelerin kolay toplanabilmesi için genellikle budanarak alçak boylu çalı boyutunda tutulur. Parlak yeşil, derimsi yapraklarla bir arada çok güzel bir görünüm oluşturan beyaz limon çiçekleri, portakal çiçekleri kadar keskin kokulu değildir. Nitekim, gıda, parfüm ve kozmetik sanayisinde yaygın olarak kullanılan limon esansı, çiçeklerden değil meyvelerin kabuğundan elde edilir. Esans kaynağı olan, parlak sarı derimsi kabuğun beyaz, süngersi iç katmanından da pektin denen bir madde çıkarılır; pektin jölelere kıvam verici olarak katılır ya da ishal tedavisinde kullanılır. Meyvelerin C vitaminince zengin, bol sulu ve etli içi çok ekşi olduğundan doğrudan yenmez; daha çok sıkılarak yemeklere, salatalara, içkilere katılır ya da limonata hazırlanır. Limon suyundan elde edilen sitrik asitten ise meşrubat üretiminde ve dokuma sanayisinde yararlanılır.
Anayurdunun Hindistan’ın kuzeybatı kesimleri olduğu sanılan limon ağaçları yüzyıllardır Güney Asya’da ve Anadolu’da yetiştirilmektedir. 12. yüzyılda Araplar tarafından İspanya’ya götürülmüş, oradan da tüm Avrupa’ya yayılmıştır. Bugün, Afrika’nın güneyindeki Zimbabve’den ABD’deki California’ya kadar dünyanın bütün ılıman yörelerinde yetiştirilmektedir. Dünya limon üretiminde ilk sıraları ABD ve İtalya alır. Bu ülkeleri İspanya, Portekiz, Arjantin, Türkiye, Yunanistan, Brezilya, İsrail ve Güney Afrika izler. Türkiye’de en çok Akdeniz Bölgesi’nde yapılan limon üretimi yılda 350 bin tona varır.
Limon ağaçları, üstün nitelikli ağaçlardan alman sürgünlerin dayanıklı anaçlara, aşılanması yoluyla çoğaltılır. Bunun için anaç olarak genellikle turunç ya da portakal ağaçları seçilir. Fidanlar iki yaşma geldiğinde limon bahçelerine aktarılır. Dikim genellikle 6 metre aralıklı sıralar halinde yapılır, böylece ağaçların birbirini sıkıştırmadan rahatça gelişmesi sağlanır. Ağaçlar dikimden dört yıl sonra meyve vermeye başlar.
Limon henüz yeşilken toplanır. Yaralanıp, berelenmesini önlemek için dikkatlice toplandıktan sonra olgunlaşıncaya yani sararıncaya kadar ışık almayan, nemli ve iyi havalandırmalı depolarda bekletilir. Pazarlanmaya hazır hale geldiğinde ince kâğıtlara sarılıp sandıklanır. “Yatak limonu" denen bu tür limonlar bozulmadan altı ay kadar dayanabildiğinden kışın elde edilen ürün yaza kadar güvenle saklanır. Bazen de sararmaya yüz tutmuş limonlar toplanarak, bekletilmeksizin doğrudan satışa sunulur.
