Sihlid
Yaklaşık 700 türüyle balıkların en geniş grubunu oluşturan sihlidler Cichlidae familyasının üyeleridir. Akarsularda ve göllerde çok geniş bir coğrafi dağılım gösteren bu tatlı su balıkları Orta ve Güney Amerika’dan Asya’nın güney kesimleri ile Afrika ve Madagaskar’a kadar uzanan tropik bölgelerde yaşarlar.
Sihlidlerin arasında büyük biçim, boyut ve renk farkları vardır. Ama önemli bir bölümü küçük yapılıdır ve 30 cm uzunluğu aşmaz. Çeneleri iri, yanlardan iyice yassılaşarak levha biçimini almış gövdeleri parlak pullarla örtülüdür. Afrika göllerine yayılmış Tilapia gibi bazı sihlid cinslerinin üyeleri çok daha iri yapılıdır ve önemli bir besin kaynağını oluşturur.
Görece kolay yetiştirilmeleri, küçük yapılı ve göz alıcı desenlerle bezeli olmaları nedeniyle, sihlidlerin birçok türü gözde akvaryum balıkları olarak ünlenmiştir. Bunlar arasında kızılağız (Cichlasoma meeki), akvaryum melekbalığı (Pterophyllum scalare ve yakın akrabaları), mavi arka (Pelmatochromis pulcher) ve cüce sihlid (Nannacara anomala) sayılabilir.
Üreme Davranışları
Sihlidler arasındaki törensel üreme davranışları hem çok karmaşık, hem de son derece ilginçtir. Bu davranışlar genellikle kur yapma, yuvayı hazırlayıp savunma ve yavruların korunması biçiminde ortaya çıkar. Kur yapma evresi erkek sihlidin göl yatağında (ya da akvaryum dibinde) kendine küçük bir yer seçmesiyle başlar. Sihlid seçtiği bu bölgeyi aynı türün öbür erkeklerine karşı savunur. Rengi daha parlaklaşır ve yüzgeçlerini kabartıp solungaç kapaklarını açarak rakiplerine meydan okur. Rakip erkekler uç uca dizilip halkalar halinde yüzebilir, başları aşağı gelecek biçimde karşılıklı dans edebilir ya da birbirlerinin yüzgeçlerini ve kuyruklarını ısırabilirler. Tüm bu gösteriler dişinin dikkatini çekmek, onu taşlar ya da bitkiler arasında korunaklı bir yere yönelterek yumurtlamasını sağlamak için yapılır.
Dişi ve erkek seçilen yumurtlama yerini temizler. Ardından erkek dişinin döktüğü yumurtaları döller ve her ikisi hem yumurtaların, hem de olgunlaşan yumurtalardan çıkan yavruların korunmasını üstlenir. Bazı türler yumurtaları yüzgeçleriyle yelpazeler ve böylece suyun sürekli tazelenmesini sağlar. Yumurtalarını yapışkan bir maddeyle taşlara ve su bitkilerine tutturan ya da kuma gömdükten sonra ağızlarıyla düzenli biçimde kumu açıp temizlik yapan türler de vardır.
Sihlidlerin bazı türleri kuluçka yeri olarak ağızlarını kullanır. Erkeğin döllediği yumurtaları dişi toplar ve olgunlaşıp çatlayana kadar ağzında taşır. Yumurtalardan çıkan yavrular annelerinin yakın çevresinden ayrılmaz ve tehlike karşısında hızla güvenli sığınakları olan ağza yönelirler.
Beslenme Davranışları
Sihlidler su bitkileri, planktonlar, küçük su omurgasızları, öbür balıklar, bitki ve hayvan artıkları gibi akla gelebilecek hemen her şeyi yerler.
Ağzı papağan gagasını andıran bazı türler taşlardan ve kayalardan suyosunlarını kazır. Öbür balıklara benzer görünüşte birkaç sihlid ise bu özelliğini kullanarak rahatça yaklaştığı benzerlerinden ilk fırsatta hatırı sayılır bir parça koparır.
Haplochromis cinsinin üyeleri gibi bazı sihlidler sürüler halinde yüzer. Bu balıklar gövdelerindeki benek sıralan sayesinde birbirlerini tanırlar. Yaklaşan tehlikeyi ilk sezen balık sürüdeki arkadaşlarını uyarır ve sürü tek bir balık gibi hareket ederek düşmanını şaşırtır.
Bazı sihlid grupları bilim adamlarının ayrıntılı araştırmalarına konu olmuştur. Örneğin Afrika’daki Victoria Gölü’nde yaşayan 200’ü aşkın sihlid türü birbirlerine çok benzemekle birlikte, biraz değişik ağız yapılan ve değişik besinleri almalarıyla dikkat çeker. Bu durum aynı çevreyi paylaşan türler arasında besin sağlamak için doğabilecek rekabeti ortadan kaldırır. Benzer konularda yapılan öbür araştırmalar da evrim sürecinde türlerin uğradığı değişikliklerin anlaşılmasına yardımcı olmaktadır.
