ADA
Dört yanı suyla çevrili olan büyük ya da küçük bütün kara parçaları birer adadır. Bu tanım gereğince, birbirine bağlı olan Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarının bütünü dünyanın en büyük adası sayılır. Kuzey ve Güney Amerika kıtaları da dünyanın ikinci büyük adasını oluşturur. Bununla birlikte ada dendiği zaman genellikle kıtalardan daha küçük kara parçalan akla gelir. Bunların en büyüğü ise Grönland Adası’dır.
Adalar, anakaraların kopmuş parçaları olan kıta adaları ve açık denizlerde yer alan okyanus adaları olmak üzere ikiye ayrılır. Kıta adaları, toprak düzeyinin alçalması ya da deniz düzeyinin yükselmesiyle anakaradan ayrılan, kıyıya yakın adalardır. Örneğin, bugünkü Büyük Britanya Adası bir zamanlar Avrupa kıtasına bitişikti. Daha sonra yerkabuğunun çökmesiyle Kuzey Denizi ile Manş Denizi birleşti ve sularla anakaradan aynlan Büyük Britanya bir ada oldu. Eskiden A nadolu’ya bitişik olan Kıbrıs ve Ege Adaları da gene yerkabuğunun çökmesiyle oluşmuş kıta adalarıdır. Eğer çöken kara parçası dağlıksa vadiler sularla kaplanır ve dağların yamaçları yarımada ve adalara dönüşür. İskoçya ve Kanada’nın batı kıyılanndaki birçok ada böyle oluşmuştur. Doğal olarak, karalann yakınındaki adalar ayrılmış oldukları anakaraya çok benzer.
Okyanus adaları, kıtaların açığında, okyanusların derinliklerinden yükselir. Atlas Okyanusu’ndaki Ascension ve St. Helena adaları ile Büyük Okyanus’un güneyindeki sayısız ada bu tür adalara örnektir. Okyanus adalannda genellikle anakaralardaki bitki ve hayvan türlerinin pek azı bulunur. Kara hayvanlarının kolayca ulaşamadığı bu adalarda daha çok kuş ve böcek gibi kanatlı hayvanlar egemendir. Bitki örtüsünü ise, kuşların ya da okyanus akıntılarının taşıdığı tohumlarla gelişen bitkiler (örnek olarak bak. HİNDİSTANCEVİZİ) oluşturur. Okyanus adalarının çoğu, okyanus tabanından yükselerek deniz yüzeyinin üstüne çıkan yüksek sıradağların doruklarıdır. Bazıları ise denizin altındaki yanardağların püskürttüğü lavların birikmesiyle ya da sıcak denizlerde yaşayan ve mercan denen küçük deniz canlılarının iskeletlerinin kümeleşmesiyle oluşmuştur.
