Denis Diderot
Denis Diderot, Fransız yazarı (Langres 1713-Paris 1784). Doğduğu kentte cizvit rahiplerinin okulunda okuyan Denis Diderot, sonra Paris'te bir süre hukuk öğrenimi gördü. Ama bir meslek sahibi olmak için değil, okumaktan zevk aldığı için okuduğundan, diploma alamadı. Babası yaptığı para yardımını kesince, maliyeci Randon'un çocuklarına eğitmenlik yapma önerisini bir kölelik olarak niteleyip kabul etmedi ve geçimini özel dersler vererek sağlamaya başladı. Bu arada Condillac ve J.J. Rousseau (1742) gibi dostlar edindi. Ertesi yıl, babasının karşı çıkmasına aldırmayarak bir çamaşırcı kızla evlendi. Ailesini geçindirebilmek için İngilizce'den çeviriler yaparken, bir yandan da, geçim sıkıntılarına aldırmaksızın, gerçek yapıtının taslağını hazırlamaya başladı. 1746'da Filozofça Düşünceler (Pensées Philosophiques), 1749'da Mémoires sur Différents Sujets de Mathématiques (Çeşitli Matematik Konuları Üstüne Muhtıralar) adlı kitaplarını yayınladı. Aynı yıl Körler Üstüne Mektup (La Lettre sur Les Aveugles) adlı felsefe yazıları derlemesi yüzünden üç ay Vincennes cezaevinde yattı. 1746'da kitapçı Le Breton tarafından yöneticiliğe getirildiği Encylopédie'nin (Ansiklopedi) ilk cildi 1751'de yayınladıktan sonra, 7 Şubat 1752'de yayınlanmış iki cilt toplatıldı. Ama yayın 1759'a kadar sürdü ve Ansiklopedi bir kez daha yasaklandı. 1772'de başlıca yardımcısı d'Alembert'in ayrılması ve J.J. Rousseau'yla bozuşması üstüne, yayına kesinlikle son verildi. Bu yıllar süresince, Ansiklopedi'nin yayın işlerini yönetmesinin yanı sıra, Les Bijoux indiscrets (Sır Tutmayan Mücevherler, 1847) adlı açık saçık bir roman, Le Fils Naturel (Evlilik Dışı Oğul, 1757) ve Le Père de Famille (Aile Babası, 1761 ) adlı iki dram yazdı. Salons (Salonlar) başlığı altında, her yıl Paris Sergisi'ne sunulan tabloları betimledi. Rusya'ya giderek yedi ay Yekaterina ll'nin sarayında çalışıp (1773), ertesi yıl Paris'e döndü. Essai sur les Règnes de Claude et de Néron (Claudius'un ve Neron'un Hükümdarlık Dönemleri Üstüne Deneme, 1778) adlı yapıtını yazdıktan sonra öldü. Ölümünden sonra, en önemli yapıtları birbiri ardına yayınlandı: Rahibe (Le Religieuse, 1796), Kaderci Jacques (Jacques le Fataliste, 1796) ve Rameau'nın Yeğeni (Le Neveu de Rameau, 1821) adlı üç roman; Le Rêve d'Alembert (d'Alembert'in Düşü, 1830) ve Supplément au Voyage de Bougainville (Bougainville Yolculuğuna Ek, 1796) adlı iki felsefe kitabı; Aktörlük Hakkında Aykırı Düşünceler (Paradoxe sur le Comédien, 1830) adlı bir tiyatro eleştirisi; Sophie Volland'a Mektuplar(Letters à Sophie Volland) adlı mektup derlemesi.
Not: Fransız yazarı ve felsefecisi Denis Diderot, Fransa'da "aydınlanma dönemi" yazar ve bilim adamlarının aşağı yukarı tümünün katkıda bulundukları Ansiklopedi 'nin yayınını yönetmiş (1745-1772), bu arada birçok tiyatro oyunu, roman, deneme-eleştiri ve felsefe kitapları yazmıştır.