Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Diesel motoru

  • Okunma : 705

Diesel motoruSıkıştırma oranı yüksek, içten yanmalı motor. Benzinli motora benzemekle birlikte, elektrikli bir ateşleme sistemi ya da karbüratör gerektirmeyen diesel motoru, Alman mühendisi Rudolf Diesel tarafından bulunmuştur (1892'de patentini aldı). Diesel motorlarında, sıkıştırılmış havanın sıcaklığını, silindire püskürtülen düşük nitelikli bir yakıtı tutuşturacak kadar yükseltmek için yüksek sıkıştırma oranları uygulanır. Diesel motorlarını oluşturan parçalar, çoğunlukla benzinli motorların parçalarından daha ağırdır; çünkü yüksek sıkıştırma oranını ve güç verimini elde etmek için, yapısal dayanıklılığın daha çok olması gerekir.

Diesel motorlarında, pistonla hava sıkıştırıldıktan sonra silindire yakıtı püskürtmek için bir yakıt püskürtme (enjeksiyon) sisteminden yararlanılır. Bu karışım yanar; genleşen gazlar pistonu aşağı iterek güç sağlar. Yakıt püskürtme anının zamanlaması, benzinli motorda yakıtı tutuşturan kıvılcım kadar belirleyici önem taşır. Bu nedenle, püskürtme mekanizmaları, mekanik olarak krank miline bağlanmıştır. Her silindir, sabit miktarda havayı emip sıkıştırdığı için, motorun gücü, püskürtülen yakıt miktarına göre değişir. Yakıt enjeksiyonunun zamanlaması kadar süresi ve basıncı da, belirli bir hız, güç ve ivmelenme aralığında ya da öbür çalışma koşullarında yakıttan en yüksek oranlı yararlı enerji elde edilmesini sağlayacak biçimde tasarlanır.

Öbür içten yanmalı motorlarda olduğu gibi, diesel motorlarında da egzoz, soğutma ve marş sistemlerine gerek vardır. Üstelik, sıkıştırma oranları alışılmamış ölçüde yüksek olduğu için, güçlü bir marş sistemi gereklidir. Bazı diesel motorlarında bir elektrik motoru ya da yedek benzinli motor kullanılırken, bazılarında da motoru çalıştırmak için sıkıştırılmış hava ya da kıvılcımlı ateşleme kullanılır. Diesel motorları, otobüsler, kamyonlar, lokomotifler, gemiler gibi büyük araçlar için her zaman yeğlenen güç kaynakları olmuştur. Otomobillerde de küçük diesel motorları kullanılmıştır; ama yaydıkları gürültü, kurum ve kirletici maddeler nedeniyle, birçok ülkede, otomobillerde kullanımından vazgeçilmiştir.

Günümüzde, merkezi enerji üretim tesisleri, sanayi güç santralları, petrol boru hatları ve sulama pompaları gibi sabit tesislerde, diesel gücünden yararlanmaya yönelik çabalar sürmektedir. Sağladıkları üstünlükler arasında bakım giderlerinin düşük olması, verimliliğin ve güç üretiminin yüksek olması ve bütün yüklerde yakıtta ekonomi sağlanması sayılabilir.