Doğu Hint Kumpanyası
15. ve 16. yüzyılda Avrupalılar, uzun süredir İspanya ve Portekiz’in elinde bulunan baharat ticaretinden pay almak için Hindistan, Seylan (bugün Sri Lanka) ve Doğu Hint Adaları’na yeni keşif gezileri yapmaya başladılar. 1600’de Londralı bazı tüccarlar, I. Elizabeth’in izniyle Doğu Hint Kumpanyası’nı kurdu. Kumpanyanın amacı baharat ticaretine girerek, bu ticaretten pay almak ve Uzakdoğu’daki Portekizli ve öbür Avrupalı güçlerle yarışmaktı.
1608’de küçük bir filoyla Hindistan’a giden kaptan William Hawkins, Bombay kıyısındaki Surat limanında karaya çıktı ve İm parator Cihangir’in izniyle bir ticaret şirketi kurdu. 1661 ’de II. Charles, Portekiz Prensesi Bragançalı Catherine ile evlenince, gelinin çeyizinin bir parçası olan Bombay İngiltere’ye geçti. Bu evlilik İngiltere’nin Hindistan’daki durumunu güçlendirdi. Kumpanya başlangıçta pamuklu, ipekli, çivit ve baharat ticareti yapıyordu. Madras ve Kalküta’da da Fransızlar ile çıkar çatışmasına giren İngiltere, 1757’de Fransız ve Hint ordusuna karşı yaptığı Plassey Savaşı’nı kazanarak, zengin Bengal Bölgesi’ni ele geçirdi.
Kıran kırana mücadeleler sonunda önemli ticari ayrıcalıklar elde eden Doğu Hint Kumpanyası, üç direkli büyük gemilerle güçlendirdiği ticaret filosuyla çay ve afyon ticaretine de el attı. Afyon satışları Çin’de 1832-42 arasındaki I. Afyon Savaşı’na yol açtı.
İngiliz hükümetinin Hindistan’daki temsilcisi olan Doğu Hint Kumpanyası ticari etkinliklerini Arabistan ve Çin’e kadar genişletti.
1857’de çıkan Hint Ayaklanm asından sonra Doğu Hint Kumpanyası gücünü yitirdi. 1858’de ülkenin yönetimi doğrudan İngiliz hükümetine geçti. 1873’te, Doğu Hint Kumpanyası resmen ortadan kalktı.