Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Etimoloji

  • Okunma : 427

Etimoloji bir dildeki sözcüklerin hangi kökten geldiğini, ilk ne zaman kullanıldığını ve başlangıçta hangi kavramı yansıttığını inceleyen dilbilim dalına verilen addır. İnsanların konuştukları ve yazdıkları dil ister anadilleri, ister yabancı -bir dil olsun, sürekli olarak gelişmekte ve değişmektedir. Her dilde yeni sözcükler türetilir ya da başka dillerden sözcükler alınır. Eski sözcükler de anlamlarında ve yazımlarında değişikliklere uğrayabilir. Bir dilin etimolojisini inceleyen kimse, aslında o dilin gelişimini tüm yönleriyle inceliyor demektir. Örneğin, Türkiye Türkçe’si dediğimiz ve bugünkü Türkiye Cumhuriyeti sınırları ile Osmanlı İmparatorluğu topraklarındaki Türkler’in geçmişte ve günümüzde kullandıkları konuşma ve yazı dili de tarih boyunca birçok değişime uğramıştır.

    Dillerdeki sözcüklerin her birinin kökenini ve uğradığı değişimleri görmek için o sözcüklerin ilk ve daha sonraki anlamlarım ve kaynaklarını veren etimoloji sözlüklerine bakmak gerekir.

    Bugün Türkiye Türkçe’sinde eski ve yeni birçok sözcük olduğu görülür. Bunların kökenini araştırırken 13.-15. yüzyıllar arasında kullanılan Osmanlı Türkçe’sine ve 20. yüzyılda kullanılan yeni Türkiye Türkçe’sine bilimsel bir gözle bakmak, Türkçe'ye yüzyıllar boyunca hangi dillerden ne gibi sözcüklerin girdiğini ve bunların nasıl bir değişime uğradığını incelemek gerekir.

    Türkçe, dillerin sınıflandırılmasında bitişken dillerden biri olarak tanımlanır. Sözcüklerin ekler aracılığıyla türetildiği- Türkçe'de fiil çekimlerinde ve sözcük türetmede sözcük kökü değişmez. Çekim ve türetme ekleri de her zaman sözcük kökünden sonra gelir. Bu kökler ise genellikle tek hecelidir. Türkçe'de sözcük kökleri çoğunlukla fiil kökü olmakla birlikte, isim kökü olan sözcükler de vardır. Ayrıca Türkçe'de bir sonek bolluğu olduğu için, Türkçe’ye "sonekler dili" de denir.

    Etimoloji, 19. yüzyıl başlarında çeşitli dilbilimcilerin karşılaştırmalı dilbilim çalışmaları sonunda önem kazanmış, Türkiye'de de, özellikle 20. yüzyılda Türk Dil Kurumu'nun Türkçe’deki yabancı sözcükler yerine Türkçe kökenli sözcük önermesi üzerine yeni araştırmaların yapıldığı bir alan olmuştur.