Gazneliler
Gazneliler, X. yy'ın ikinci yarısında kurulan Türk devleti. 955'te Samanoğullarının Herat valiliğine atanan Alp Tekin'in, 962 Mayısı'nda Samanoğullarının egemenliğini tanımakla birlikte ayrı bir devletin temellerini atmasıyla kurulan Gazneliler devleti, Alp Tekin'in kölelerinden olan ve önemli görevlere atanarak, onun ölümünden sonra yönetime el koyan Sebük Tekin döneminde genişlemeye başladı; ele geçirilen Gazne kenti başkent yapıldı. Sebük Tekin ölünce (997) yerine önce küçük oğlu İsmail geçtiyse de, büyük oğlu Mahmut (Bk.MAHMUT, GAZNELİ), İsmail'i safdışı ederek tahta oturdu (998) ve Bağdat'taki Abbasi halifesinden "sultan" unvanını aldı (1 000). Aynı yıl Peşaver'i, ertesi yıl da büyük bir Hint ordusunu yenerek Pencap'ı ele geçirdi ve Hindistan'ın kuzey kesimini egemenliği altına aldı. 1025-1026'da Gucerat'ı alarak Gazneliler devletini en güçlü müslüman devlet haline getirdi. Ölümünden (1030)sonra verine önce oğlu Sultan Muhammet geçtiyse de, kardeşi Mesut, ağabeyini devirerek tahta çıktı ve devlet için en büyük tehlikeyi oluşturan Selçuklularla savaşmaya başladı. Ama sonuçsuz kalan birçok sefer düzenledikten sonra, Dandanakan Savaşı'nda Selçuklulara yenildi (1040) ve ertesi yıl öldürüldü. Tahtı ele geçirmeyi başaran yeğeni Mevdut ile sonraki on iki sultan dönemlerinde eski gücüne erişmeyi bir daha başaramayan Gazneliler devleti, son Sultan Hüsrev Melik'in 1187 de Gurlulara tutsak düşmesiyle ortadan kalktı.