Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Gümüş

  • Okunma : 591

Gümüş, Periyodik çizelgenin 1 B sütununda yer alan kimyasal element. Simgesi Ag, atom sayısı 47, atom ağırlığı 107,87 olan gümüşün, ergime sıcaklığı 960 °C, kaynama sıcaklığı, 1 950 °C'tır.

Doğada çok az bulunan gümüş, Eskiçağ'dan bu yana değerli bir metaldir. Mısır'da daha Birinci Sülale döneminde (İ.Ö. 3500), bu beyaz, bozunmaz metal, altına yeğ tutuluyor ve en yüksek değerden işlem görüyordu. Gümüş taşıyan maden filizi, öğütüldükten sonra cıvayla karıştırılarak malgamaya dönüştürülüyor, sonra malgama damıtılıp gümüş elde ediliyordu. Bir başka yöntem, gümüş bulunan kurşun filizlerini ısıtarak gümüşü ayırmaktı; çok ilgi çekici olan bu yöntemde, kurşun ve gümüş alaşımı, kurşunun tümü yükseltgeninceye kadar yüksek sıcaklıkta ısıtılır. Gümüş eriyerek, kara renkte kurşun oksit tabakası altında ışık saçan, parlak bir tabaka halinde çökelir.

Günümüzde gümüşün kullanım alanı değişmiştir ve dünyada üretilen gümüşün ancak az bir bölümü kuyumculukta ve ayna yapımında kullanılmaktadır. Başlıca kullanım alanları fotoğrafçılık ve uzay sanayisidir.

Gümüş, çok iyi ısı ve elektrik iletkenidir; dövmeye ve hadde çekmeye oldukça elverişlidir; Çok ince yaprak ve tel haline getirilebilir. Bakırla yaptığı alaşımın, çekmeye karşı direnci yüksektir.

Gümüş, arı halde doğada çok seyrek bulunur. En önemli filizi, sülfür biçimindedir. Ama günümüzde üretilen gümüşün en büyük bölümü, kurşun ve bakır sanayisinde yan ürün olarak elde edilir.

Çevre koşullarında bozunmayan gümüş, 300 °C'ta yükseltgenebilir. Açık havada bırakılan gümüş eşya, zamanla kararmaya başlar. Bu kararmaya yol açan, havadaki oksijen değil, kent havasında az da olsa raslanan kükürtlü hidrojendir.

Soda gibi bazlar, hidroklorik ya da asetik asit gibi asitler, gümüşü etkilemez. Ama bazı asitler güçlü yükselt-genlerdir ve gümüşe etki ederek çözünmesine yol açarlar. Sülfürik asit ve nitrik asit bunlara örnek gösterilebilir. Nitrik asit, gümüşe etki ederek gümüş nitrat verir; bu gümüş tuzu, öbür gümüş tuzlarının üretiminde kullanılır.

Özel bir tuz olan gümüş bromür, fotoğraf filmlerinin üstüne sürülen jelatine katılır. Filmin üstüne ışık düştüğünde, bromürdeki gümüş, karmaşık tepkimeler sonucunda açığa çıkar. Developman banyosunda bromür artığı temizlendiği zaman, açığa çıkmış gümüş tanecikleri kara izler bırakır. Siyahların beyaz, beyazların siyah göründüğü negatif filmler böyle elde edilir.