Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Hatay Sorunu

  • Okunma : 549

Hatay Sorunu, Hatay Antlaşması'yla ve Hatay'ın Türkiye'ye katılmasıyla sonuçlanan olayları belirten tarih terimi. 1918 Mondros Ateşkesi'nden sonra İskenderun'a çıkan Fransız birlikleri, o dönemde Halep vilayetinin birer ilçesi olan İskenderun ve Antakya'yı işgal etmişlerdi. Kurtuluş Savaşı sona erince, Fransız yönetimi altında bulunan, ama Fransızların Arapça ve Fransızca'yı yaygınlaştırma çabalarına karşın, Türk kimliğini yitirmemiş olan Antakya'da, Hatay Halk Partisi kuruldu ve Fransız yönetiminden kurtulma çalışmalarına başladı. Fransa'da Leon Blum hükümetinin işbaşına gelerek Suriye'ye bağımsızlık tanıma vaadi üstüne, Hatay Sorunu büsbütün alevlendi. Türk hükümeti, 1921'de Fransızlarla imzalanmış olan Ankara Antlaşması'na dayanarak bölgeye bağımsızlık verilmesini isterken, Milletler Cemiyeti'ne de başvurarak Hatay'da seçim yapılmasını talep etti.

Milletler Cemiyeti Komisyonu'nun gönderdiği temsilcilerin hazırladıkları rapor uyarınca, Hatay'ın içişlerinde tam bağımsız olması, dışişlerininse Suriye tarafından yönetilmesi, vb. maddeler içeren bir statü kabul edildi. Ama seçim sistemini saptayacak komitenin önerisi, Türk halkı zararına işletilebilecek maddeler içerdiği için Türk hükümeti tarafından kabul edilmedi ve Türk ordusuna bağlı birlikler, seçim güvenliğini sağlamak için Hatay'a girdi. Bu arada Türkiye ile Fransa arasında imzalanan antlaşmayla (3 Temmuz 1938) iki ülke, Hatay'da "güven ve asayişi ortaklaşa korumakta" anlaştılar.

Yapılan seçim sonucunda, çoğunluğun Türklerde olduğu bir meclis oluşturuldu ve Hatay devletinin kurulduğu ilan edilerek, devlet başkanlığına Tayfur Sökmen getirildi. Bağımsızlıktan sonra hızla Türkiye'yle bütünleşen Hatay devletinin Meclisi, 29 Haziran 1939'da oybirliğiyle Türkiye'ye katılma kararı aldı. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 30 Haziran 1939'daki toplantısında bu katılmayı kabul etti ve Hatay, bir il olarak Türkiye sınırları içine alındı.