Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Henrik İbsen

  • Okunma : 670

Henrik İbsen, Norveçli oyun yazarı (Skien 1828-Oslo 1906). İflas etmiş bir tüccarın oğlu olan Henrik İbsen, Grimstad'ta eczacı çıraklığı yaparken (1844-1850), kendi kendini yetiştirerek, bütün yapıtlarının temel teması olacak istemek ve yapabilmek arasındaki çatışmayı işleyen ilk dramı Catilina'yı (1850) yazdı. Aynı yıl Oslo'ya giderek devrimci çevrelere karıştı ve Norveç'in eski geleneklerini diriltmek amacıyla Bjoernstjoerne Bjoernson'la görüştü. 1851 'de Bergen tiyatrosu yöneticiliği ve oyun yazarlığına getirilip, 1853'te Kopenhag ve Dresden'e bir inceleme gezisi yaptı.

Bu dönemde yazdığı oyunlarda konularını ülkesinin tarihinden ve folklorundan aldı. 1857'de Norveç Tiyatrosu'nu yönetmesi için Oslo'ya çağrılıp, dramlarının kimsenin ilgisini çekmediği bu dönemde yoksulluk içinde yaşadı. Kongsemnerne (Taç Peşinde Koşanlar, 1864) adlı dramının gördüğü büyük ilgiden sonra bir yolculuk bursu kazanarak İtalya-Dresden ve Münih'e gidip, 1891'e kadar süren bu uzun yolculuk sırasında, sanatının doruk noktalarını oluşturan ve aşırıya vardırılmış idealizmin acı bir eleştirisi olan Brand (1866) ve Peer Günt (1867) adlı dramlarını yayınladı. 1873'te, Eskiçağ düşüncesi ile hıristiyanlık düşüncesini, her ikisinin karışımı olan üçüncü bir düşünce yararına çatıştırdığı Kejser og Galiloeer (İmparator ve Çelileli) adlı dramını yayınladı. 1869'dan sonra özellikle çağıyla çatışan bireyi (toplumsal çevreler, siyasal partiler, gerçek ideali, evlilik, vb.) vermeye çalışıp,

1873'ten sonra tiyatro tekniğine kesin biçimini vererek, artık bir tezi savunmaktan çok, duyulabilir-üstünü ve varoluşun gizlerini canlandırmak için gerektiğinde simgeye bile başvurmaktan kaçınmayarak, olaylarla boğuşan bireyleri göz önüne sermeye uğraştı: Samfundets Stoetter (Toplumu Ayakta Tutanlar, 1877), Nora, Bir Bebek Evi (Nora, Et Dukkehjem, 1879), Hortlaklar (Gengangere, 1882), Bir Halk Düşmanı (En Folkefiende, 1882), Yabanördeği (Vildanden, 1884), Rosmersholm (1886), Denizden Gelen Kadın (Fruen Fra Havet, 1888), Hedda Gabler (1890), Yapı Ustası Solness (Bygmester Solness, 1892), Küçük Eyolf (Lille Eyolf, 1894), John Gabriel Borkmann (1896), Biz Ölüler Uyanınca (Naar Vi Döde Vaagner, 1899).

1898-1902 arasında on cilt halinde bütün yapıtları, 1904'te iki ciltlik Mektup/adı yayınlanan Henrik İbsen, Avrupa'da XIX. yy. sonunda doğalcılığın evrimini kesin biçimde etkilemiştir.