İdrar
İdrar, Boşaltım sistemi tarafından oluşturularak bedenden atılan, yoğunluğu akışkandan yarı katiya kadar değişen sulu çözelti. İdrar (sidik de denir) organik ve inorganik maddelerden, öncelikle de metabolizma atık ürünleri ile sudan oluşur. Organizmaların suya gereksinmeleri farklı ölçülerdedir ve bu değişiklik idrarlarının bileşimine yansır. Sözgelimi, tatlısu içen hayvanların, su fazlasını bedenden atma gereksinmeleri nedeniyle idrarları seyreltiktir. Su yitiminden kaçınmaları gereken çöl ve deniz hayvanlarının idrarlarıysa, çok yüksek yoğunluklardadır.
Kuşlar ve sürüngenler beyaz renkli, çözelti içinde asılı durumda bulunan ürik asit billurları içeren bir idrar çıkarırlar. Bu idrar atılmadan önce, dışkı maddesine karışır. Kara böcekleri neredeyse katı bir idrar atarlar; bazı türlerde de idrar, atılmak yerine, bir beden pigmenti olarak depo edilir. İkiyaşayışlılar ve balıklar, çok seyreltik bir sıvı üre eriyiği atarlar. İnsan ve öbür memelilerde, idrar, böbrek borucuklarında oluşur. Özünde, kan plazmasının süzülmesidir; albümin gibi büyük moleküller (70 000'i aşkı molar ağırlıklı) dışa atılır. Ortalama bir kişide, böbreklerde her dakika 650 ml plazmadan yaklaşık 120 mİ filtrat türetilir. Filtrat sodyumunun, klorürünün ve suyunun yaklaşık yüzde 99'u, idrar böbreklere geçmeden önce yeniden emilerek, geriye dışa atılacak dakikada yalnızca yaklaşık 1 ml idrar kalır. Ortalama bir erişkinde, her gün yaklaşık 1 200-2 000 ml idrar oluşur.
Böbrek, uçucu olmayan asitlerin bedenden uzaklaştırılmasının tek yolu olduğundan, idrar genellikle asittir. Bunun yanı sıra, idrar, protein metabolizmasından üre ve ürik asit gibi metabolizma son ürünlerinin dışarı atıldığı birincil yolu oluşturur. İnsan idrarı aynı zamanda kreatinin, organik tuzlar ve idrara kendine özgü sarımsı rengini veren ürokrom gibi kan yıkımının pigmentli ürünlerini kapsar. Böbreğin işlevi iyice azalırsa, bedende toksik maddeler birikir ve üremiye yol açar.
Böbreklerseyreltik idrarı boşaltarak, bedeni su fazlalığından kurtarma ya da yoğun idrar boşaltarak suyu koruma yeteneğindedir. Bu düzenlemeyi antidiüretik hormon denetler. Böbreklerin çeşitli düzenleyici ve boşaltıcı düzenekleri, idrar bileşiminin değişmesine olanak verir, böylece istenmeyen maddeler uzaklaştırılırken, bedenin sıvı bölümlerinin hacimleri korunur.
Böbrek hastalıklarının çoğunluğu ve birçok sistem hastalığı, idrarın mikroskopik incelemesinde anormal bulgular ortaya koyduklarından, idrar incelemesi klinik tıbbın son derece önemli laboratuvar testlerindendir.