Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Isıtma sistemleri

  • Okunma : 511

Isıtma sistemleri, XIX. yy'ın başlarına kadar evler şöminelerle ya da sobalarla ısıtılıyor, oda sıcaklığı, şömineye daha çok odun ya da kömür atılarak denetleniyordu; buna karşılık insanlar, kişisel seçimlerine uygun olarak, ısı kaynağına yaklaşabiliyor ya da kaynaktan uzaklaşabiliyorlardı. Isı üretiminin denetimsiz ve eşitsiz olmasının yanı sıra, şömineler ya da sobalar duman ve kül de üretiyordu; ayrıca, çok yer kaplayan yakıtın depolanması için ayrı bir alan gerekiyordu. Yeni ısıtma sistemlerinde yeni enerji kaynakları (petrol, gaz, elektrik ve güneş enerjisi) kullanılarak bu olumsuzluklar ortadan kaldırılmıştır. Modern sistemlerin önemli bir özelliği, yakıtın belirli bir yerde yakılmasıyla oluşan ısının buhar, su ya da hava gibi bir ortam kullanılarak başka bir yere taşınabilmesidir.

Hava püskürtmeli sistemler

Hava püskürtmeli sistemlerde, ısıtılan hava doğrudan odaya üflenir. Isı kaynağı olarak akaryakıt, gaz ya da elektrik fırını kullanılabilir; ticari uygulamalardaysa sıcak su (ya da buhar) boruları kullanılır. Fan aracılığıyla bir ısı değiştiriciye yönlendirilen hava, kanallardan geçerek, ısıtılacak alanlara dağıtılır. Geri dönen hava odadan alınarak dış havayla karıştırılır, süzgeçten geçirilir ve yeniden fırına gönderilir. Sistem bir termostatla denetlenir. Hava püskürtmeli sistemlerin birçok üstünlüğü vardır: İlk kuruluş masrafları azdır, havalandırma sağlanır; sıcaklık ve nem kolayca denetlenir; süzgeçler tozu ve kiri aşağı yukarı bütünüyle yok eder; çirkin görünüşlü radyatörlerin yerine ayrı ayrı kafesler ya da ızgaralar kullanılabilir ve bir iklimleme sisteminde (klima aygıtında) kanallardan da yararlanılabilir. Olumsuzluları arasındaysa şunlar sayılabilir: Kanallar için duvar ve tavan alanı gereklidir; aşırı yüksek hızda hava gürültü yapabilir ve dağıtıcıların çevresinde kir birikimine neden olabilir; tavan ya da yüksek duvar çıkışları, ısınan havanın tavanda birikmesine ve taban alanının soğuk olmasına yol açabilir.

Radyan ısıtma

Hidronik (akışkan kullanan) sistemlerde sıcak su, sıcak hava ya da buhar, radyatörlerle ya da tabana, tavana, duvarlara gizlenmiş borularla (ya da odadaki özel panellerle) dolaştırılır. Bu yönteme "radyan (ışınır) ısıtma" adı verilmesinin nedeni, ısının en büyük bölümünün, ısıtılan panellerden odanın havasına ışınımla (radyasyon) iletilmesidir. Yöntemin verimli uygulamalarından biri, oda tavanının sıvası içine yerleştirilmiş teller ya da kablolarla sağlanan elektrikli tavan ısıtmasıdır.

Radyan ısıtma, odada algılanabilir bir hava hareketine yol açmaksızın işlev görür. Isıtma birimleri, hiçbir hareketli parça içermez ve oda alanının dışına gizlenmiştir; bölmelerin ya da mobilyaların yerleştirilmesini engelleyecek hiçbir ızgara ya da radyatör yoktur. Odaya hava üflenmesi gerekmediği için, kir ve toz birikimi olmaz. Ama sistemin birçok olumsuz yanı da vardır: Paneller yavaş ısınıp yavaş soğudukları için, hızlı dış sıcaklık değişiklikleri olduğunda, elverişli sıcaklık koşullarının sürdürülmesi güçleşir; insanın rahatlığı için çok gerekli olan havalandırmanın, ayrı bir sistemle sağlanması gerekir; radyan paneller ile geniş camlar arasında eşgüdüm sağlamak güç olabilir. Ayrıca, elektrikli tavan ısıtması dışında, radyan sistemlerin kuruluş maliyeti yüksektir.

Elektrikli ısıtma

İster taşınabilir, ister sabit olsun, elektrikli ısıtma aygıtlarının, sıcak hava ve sıcak su sistemlerine göre bazı üstünlükleri vardır: Boru ya da yakıt depolama yeri gerektirmedikleri için, ilk kuruluş maliyetleri düşüktür; kısa sürede temiz ısı sağlarlar ve ayrı ayrı odalara göre kolayca ayarlanabilirler. Bu üstünlüklerine karşılık, elektrikli ısıtma pahalıdır; bazı yerlerde işletme giderleri, akaryakıtla ya da gazla ısıtmanın birkaç katına çıkabilir.

Güneş enerjisiyle ısıtma

Güneş kolektörü panellerini ve sıcak su depolama sistemlerini bazı yörelerde ekonomik olarak kullanma olanağı vardır. Sözgelimi İsrail'de, evlerin sıcak su gereksiniminin büyük bölümü bu yolla karşılanmaktadır. Ama bu sistemler, güneş enerjisini ancak havanın açık olduğu günlerde toplayabildiği için, bulutlu iklim kuşaklarında ya da kış günlerinin çok kısa olduğu yerlerde bulunan evler için ek bir enerji kaynağı da gereklidir.