Kserkses
(İÖ 519-465). İran’da, bir kayanın üzerinde şöyle bir yazıt vardır: “Ben büyük kral, krallar kralı, değişik diller konuşan ülkelerin kralı, bu büyük evrenin kralı, Kral Darius’un oğlu, Ahameniş soyundan Kserkses’im.” Kserkses, varlığını bildiği tüm uygar halkların kralı olduğunu ileri sürdü. İÖ 486’da Pers kralı olarak babası Darius’un yerine geçti; 484’te Mısır’da patlak veren bir ayaklanmayı bastırdı ve Babil’i Pers İmparatorluğu’nun egemenliği altına aldı. Yalnız Atina, Sparta ve onlarla birlik olan devletler Kserkses’in egemenliğini kabul etmiyordu. Bunun üzerine Kserkses onları cezalandırmaya karar verdi. İÖ 480 ilkbaharında, Sart’ta (bugün Salihli) o dönemin en büyük ordusunu topladı. Herodot tarihine göre, 5 milyon asker topladığı öne sürülmekteyse de, bugünkü tahminlere göre bu sayı 360 bin kadardı.
Kserkses ordusuyla Yunan kent devletlerine karşı bir sefer düzenledi. Donanmasının tehlikesizce geçmesi için Aynaroz Yarımadasının ucunda bir kanal açtırdı. Ordunun Avrupa’ya geçmesi için de Hellespontos’ta (Çanakkale Boğazı) birbirine yanaştırılmış gemilerden iki köprü kurdurttu. Köprülerden biri fırtınada yıkılınca öfkelenen Kserkses, askerlerine denize 300 kamçı vurmalarını ve bir çift pranga atmalarını buyurdu.
Makedonya üzerinden Tesalya’ya doğru ilerleyen Kserkses’in ordusu, Thermopilai Geçidi’nde Yunan askerlerini kıstırarak öldürdü ve Atina’yı yağmaladı. Pers donanması da Salamis Adası önlerinde Yunan donanmasını kuşattı. Kserkses, zaferin kesin olduğunu düşündüğü çarpışmayı sarp bir kayalığın kenarından izledi. Oysa savaş Pers donanmasının yok edilmesiyle sonuçlandı Kserkses,
Yunanlılar’ın Hellespontos’taki köprüyü yıkacaklarından ve kendisini Avrupa’da alıkoyacaklarından korktu. Komutanlarından Mardonios’u Tesalya’da bırakarak ordunun büyük bölümüyle ülkesine döndü. Mardonios, Plataya’da yenilerek öldürülünce, Persler geri çekilmek zorunda kaldı. Savaş daha uzun bir süre devam ettiyse de Kserkses çarpışmalarla ilgilenmedi.
Yaşamının geri kalanını sarayında geçirdi. Saraydakilerin giriştiği bir darbe sonucunda, danışmanlarından biri olan Artabanos tarafından öldürüldü. Pers İmparatorluğu’nu İÖ 424’te 45 gün yöneten Kserkses adında ikinci bir kral da aynı biçimde öldürüldü.
