Sıcaklık
Sıcaklık, bir cismin ne kadar sıcak olduğunun ölçüsüdür. Derideki duyu alıcılarının yardımıyla bir cismin sıcaklığı konusunda kabaca da olsa bir izlenim edinilebilir. Ama sıcaklığın tam olarak bilinmesinin gerektiği işlerde ya da derinin dayanabileceğinden daha sıcak ve daha soğuk cisimlerin sıcaklığının ölçümünde termometre kullanılır. Sanayi fırınlarındaki gibi çok yüksek sıcaklıkların ölçümünde ise pirometrelerden yararlanılır.
Termometrenin üzerinde bir sıcaklık ölçeği vardır. Pek çok ülkede kullanılan Celsius ölçeğine göre, buzun erime noktası 0 derece, suyun kaynama noktası ise 100 derecedir. Santigrat olarak da adlandırılan Celsius sıcaklık ölçeği için °C simgesi kullanılır. Bugün ABD’de kullanılmakta olan Fahrenheit ölçeğine göre buzun erime noktası 32 derece, suyun kaynama noktası ise 212 derecedir. Fahrenheit sıcaklık ölçeği için °F simgesi kullanılır. K simgesi ise, bilim adamlarının kullandığı mutlak sıcaklık ya da Kelvin ölçeği birimi olan kelvini gösterir.
Bir cismin sıcaklığı moleküllerinin titreşim hızına bağlıdır. Molekülleri ne kadar hızlı titreşirse cisim o ölçüde sıcak, molekülleri ne kadar yavaş titreşirse o ölçüde de soğuk olur. Moleküller hareket halinde olduklarından kinetik enerjiye sahiptir. Bir cismin sıcaklığı moleküllerinin ortalama enerjisini gösterir. Eğer herhangi bir cisim, moleküllerinin tamamen hareketsiz hale geleceği ve tüm hareket enerjilerini yitireceği bir noktaya kadar soğutulabilseydi, böyle bir noktada artık hiçbir iç enerjisi bulunmazdı. Hiçbir cisim bundan daha soğuk olamaz. Mutlak sıfır denen bu sıcaklık yaklaşık —273°C’dir. Mutlak sıfıra ulaşmak olanaksızdır; ama bilim adamları bu noktanın derecenin milyonda biri kadar yakınma ulaşabilmeyi başarmışlardır.
Öbür bütün memeliler ve kuşlarda olduğu gibi, insan vücudu da çevre sıcaklığından bağımsız olarak belirli bir sıcaklığı korur ve bu sıcaklık pek az değişim gösterir. İnsanın normal vücut sıcaklığı 36,9°C’dir. Normal vücut sıcaklığı insandan insana ve ölçümün yapıldığı vücut bölgesine (ağız, kasık, koltukaltı vb) göre çok hafif bir değişim gösterir.
İnsanlarda ve bazı hayvanlarda derinin altında yer alan yağ katmanları ya da gene bazı hayvanlardaki kıl ya da tüy örtüsü hızlı ısı kaybını önler. Vücut soğursa derideki kan damarları büzülür ve böylece kanın yüzeye akışı kısıtlanır. Eğer vücut çok ısınırsa kan damarları genişler; kan, ışıma ve iletim yoluyla hızla ısı kaybedebilir. Terin buharlaşması da deriyi soğutur. Birçok hayvan üşüdüğünde kıllarını ya da tüylerini kabartarak, tüyleri ile derisi arasında daha kalın bir sıcak hava katmanının kalmasını sağlar. Üşüdüğümüzde bizim de tüylerimiz aynı şeyi sağlamak için diken diken olur, ama bizimkiler çok kısa ve seyrek olduğundan bunun bir yararı olmaz.
