Themistokles
(yaklaşık İÖ 524-460). Atinalı bir devlet adamı olan Themistokles, donanma kurarak Persler’in Yunanistan’dan geri püskürtülmesini sağlamakla ünlüdür. Babası Atinalı bir soylu, annesi ise göçmendi. Themistokles’in arkhon (yargıç yönetici) olarak seçildiği İÖ 493’e kadar, yaşamına ilişkin pek az şey bilinir. İÖ 490’daki Maraton Savaşı’nı yeni bir Pers saldırısının izleyeceğini öngören Themistokles, Areopagos Meclisi’nde kara kuvvetlerine dayalı bir savunma yerine, güçlü bir filo kurarak Persler’i ancak denizde yenebileceklerini savundu. Bu öneri üzerine mecliste, Laurion’daki gümüş madenlerinden elde edilen gelirin büyük bir filo yaptırmak için harcanmasına karar verildi.
Siyasal rakibi Aristeides’in İÖ 482’de gözden düşmesiyle Atina’yı tek başına yönetmeye başlayan Themistokles, Pers Kralı Kserkses’in olası saldırısına donanmayla karşı koymak için hazırlıklara girişti. Delfi Kâhinleri Atinalılar’ın “tahta duvarlara” güvenmesi yolunda bir kehanette bulunmuş, Themistokles de bunu, gemi yapmak gerektiği biçiminde yorumlamıştı. Themistokles Atina donanmasının komutanıydı, ama birleşik donanmaya komuta eden Spartalı amiral Eurybiades’in emrine girmeyi kabul etti. İÖ 480’de Pers Kralı Kserkses saldırıya geçince, 200’ünü Atina’nın sağladığı 380 gemiden oluşan Yunan filosu Pers donanmasını geri püskürttü. Buna karşın Persler Thermopilai Savaşı’nı kazanarak, Yunanistan’ın orta kesimini kısa bir süre için ele geçirdiler. Themistokles, Persler’i Yunan filosuna karşı saldırıya kışkırttı ve onları yanıltıcı haberlerle aldatmayı başardı.
Çok geçmeden Salamis’te, dar bir geçitte Kserkses’in gemilerini tuzağa düşüren Yunanlılar, Persler’in denizlerdeki egemenliğine son verdi. Themistokles’e tüm Yunanistan’da kahraman gözüyle bakılmaya başlandı. Spartalılar Atina surlarının yeniden yapılmasını istemiyordu. Themistokles bir yandan bu konuda Spartalılar’a güvence verirken, öte yandan surların tamamlanmasını sağladı. Hırslı bir yönetici olan Themistokles hile ve entrikalarıyla Atinalılar’ın bile güvenini sarsmıştı. Bu nedenle İÖ 471’de genel oyla görevinden uzaklaştırıldı. Argos’a çekilen Themistokles, Persler’le işbirliği yapmakla suçlandı. İÖ 464’te Pers Kralı Artakserkses’in sarayına sığındı. Yaşamına ilişkin bazı kayıtlara göre, kralın huzuruna çıkmadan önce İran dilini ve geleneklerini öğrenmek için bir yıl beklemişti. Artakserkses ona maaş bağladı ve Themistokles yaşamının geri kalan bölümünde Manisa’da kralın kendisine verdiği bir malikânede kaldı.