Vietnam Tarihi
Vietnam tarihi, tarihöncesinde ülkenin kuzeyinde kurulmuş eski ve efsanevi Hong Bang hanedanına kadar iner. Bölge, İÖ 2. yüzyıldan, bağımsız bir krallığın kurulduğu İS 10. yüzyıla kadar Çin yönetiminde kaldı. Fransız ve Portekizli misyonerler 16. yüzyılda Vietnam ’a geldiler. Fransızlar aynı dönemde ticari ilişkilerini de geliştirmeye başladılar. 1802’de güneydeki hanedan Fransızlar’ın yardımıyla tüm ülkenin denetimini ele geçirdi. 1862’de askeri bir harekât başlatan Fransızlar Saygon’u ve çevresini aldılar. 1867’de Cochinchine denen bütün Güney Vietnam Fransız kolonisi ilan edildi. Fransa sonraki 40 yıl içinde, Vietnam, Kampuçya ve Laos’u Fransız Çinbindi adı altında birleştirdi. Vietnam tarihinin en güç yılları II. Dünya Savaşı (1939-45) sonrasında yaşandı. Savaş sırasında bölge Japonya’nın denetimine girmişti. 1945’te ise Japonya M üttefikler’e yenilince, uzun süredir bağımsızlık mücadelesi sürdüren Viet Minh adlı birleşik cephe Ho Şi M inh’in önderliğinde Hanoi’de yeni bir hükümet kurdu ve eylülde bağımsızlık ilan edildi. Ama Potsdam Konferansı’nda Müttefikler Vietnam’ı 17° kuzey enleminden ikiye böldü. Ülkenin kuzeyine Çin, güneyine ise İngilizler’in yardımıyla Fransızlar egemen oldu.
Bu durum, güneyde, Kuzey Vietnam hükümetinden destek gören yeni bir gerilla hareketinin başlamasına yol açtı. 1946-54 arasında kuzey ve güney arasında yürütülen bu savaş Cenevre’de bir anlaşmaya varılmasıyla sonuçlandı. Güneyde başa geçen Ngo Dinh Diem güç kullanarak baskıcı bir yönetim kurmaya çalıştı, ama güçlü bir direnişle karşılaştı. 1960’larda giderek büyüyen bu direniş hükümet kuvvetleriyle, Kuzey Vietnam ve Çin tarafından desteklenen Vietkong gerillaları arasında bir iç savaşa dönüştü. Daha önce askeri danışmanlar, silah ve para desteğiyle Güney Vietnam yönetiminin yanında yer alan ABD, 1965’ten sonra yoğun bir askeri harekât başlattı, ama önemli bir zafer kazanamadı.
Dünya ve ABD kamuoyunda Vietnam Savaşı’na karşı giderek artan hoşnutsuzluğu da dikkate alan ABD yönetimi, 1969’da birliklerini geri çekmeye başladı. 1973’te varılan ateşkes antlaşmasından sonra A B D ’nin Vietnam’dan geri çekilmesiyle savaş sona erdi. Ama ateşkes uzun sürmedi ve kuzeyli güçler 1975’te Güney Vietnam’ın başkenti Saygon’u ele geçirdi. Bu savaşa ilişkin ayrıntılı bilgileri VİETNAM SAVAŞI maddesinde bulabilirsiniz.
Kuzey Vietnam ile Güney Vietnam 1976’da tek ülke olarak birleşti, ama yıllarca süren savaş ve bombardıman sonucu büyük bir yıkıma uğramıştı. 1978’den sonra SSCB ile ilişkilerini geliştiren Vietnam yönetiminin Kampuçya ve Çin ile arası açıldı. Vietnam birlikleri, 1979’da Kampuçya’yı işgal ederek orada yeni bir hükümet kurdu. Vietnam ’a “bir ders vermek” amacıyla Çin, Vietnam topraklarına girdi, ama bu savaşta hiçbir taraf kesin bir zafer kazanamadı. Ardından, Vietnam ’da yaşayan Çin kökenli binlerce insan ülkeyi terke zorlandı. Birçoğu denizi küçük teknelerle geçmeye çalıştı. Yaklaşık 250 bin göçmen ABD, Kanada, Avustralya ve İngiltere gibi ülkelere ulaştı. Vietnam’ın Kampuçya’yı istilası yalnız Çin ile değil, başka bazı Güneydoğu Asya ülkeleri ile de arasının açılmasına yol açtı. 1989’da Paris’te toplanan uluslararası konferans, Kampuçya sorununa tam bir çözüm bulamadıysa da, Vietnam aynı yılın sonlarında Kampuçya’daki birliklerini çekmeye başladı.