Zeus
Zeus, Eski Yunan’da tanrı ve tanrıçaların koruyucusu ve yöneticisi olarak tapılan bir tanrıydı. Romalılar’ın da Jüpiter adlı benzer bir tanrıları vardı ve Zeus’la ilgili olarak anlatılan öykülerin pek çoğunu alarak Jüpiter’e mal ettiler. Bu nedenle daha sonraki dönemlerde zaman zaman, Zeus ve Jüpiter’in aynı tanrı oldukları düşünülmüştür.
Sanat yapıtlarında Zeus sakallı, yakışıklı, tanrılara ve insanlara adalet dağıtan bir tanrıya yakışır biçimde güçlü bir erkek olarak betimlendi. Sağ elinde tuttuğu “yıldırım”la insanları cezalandırırdı. Güçlü kanatları olan kartal onun habercisi, dağlar ve ormanlar Zeus’un kutsadığı yerlerdi. Zeus’a tapınmak için insanlar tırmanabilecekleri kadar yüksek tepelere çıkarlardı.
Efsaneye göre Zeus aslında evrenin ilk kralı olan babası Kronos’u tahtından indirerek yüce tann olur. Kronos günün birinde kendi çocuklarından birinin kendisini tahttan indireceğini bildiğinden, bunu önlemek için çocuklarını doğar doğmaz yutmaktadır. Oysa Zeus annesi tarafından kurtarılır ve Girit’teki İda Dağı’nda bir mağarada büyütülür. Sonunda öylesine güçlenir ki, Kronos’u yuttuğu çocukları öksürerek çıkarmak zorunda bırakır. Çocuklar birleşerek babaları Kronos’u yendikten sonra dünyayı kendileri yönetmeye başlarlar. Zeus gökleri, Poseidon denizi, Hades de yeraltındaki ölüler dünyasını yönetir.
Tanrılar önceleri insanlara dostça davranırlar. Oysa insanlar kötüleşmeye ve tanrılara boyun eğmemeye başlayınca, bir efsaneye göre, Zeus bir tufan yaratarak tüm dünyayı yok etmeye ve böylece insanların kötülüklerine son vermeye karar verir. Ne var ki, Deukalion ve Pyrrha adında bir kadın ile erkek, Parnassos Dağı’nm tepesine sığınarak kurtulur. Zeus da onlardan yeni bir insan ırkı yaratır.
Zeus’un yaptıklarına ilişkin çeşitli öyküler yaratılmıştır. Zeus önce Metis adında bir tanrıçayla, sonra da Hera adında başka bir tanrıçayla evlenir. Üç tane çocukları olur, bunlardan biri savaş tanrısı Ares’tir. Zeus Hera’nın dışında, insan ve tanrıçalar arasında pek çok kadınla ilişki kurar. Oysa Hera çok kıskançtır. Zeus sevgililerini gizlice ziyaret edebilmek için hayvan biçimlerine girer. Sözgelimi, bir kuleye hapsedilen Danae adında ölümlü bir kadına bir altın yağmuru, Leda adlı başka bir kadına ise kuğu biçiminde görünür. Zeus’un çok sayıda çocuğu arasında, Güneş tanrısı Apollon, doğa tanrıçası Artemis, babasının kafasından bir şimşek gibi fırlayarak doğan akıl tanrıçası Athena vardır. Zeus’un tanrı olmayan oğullarının en ünlüsü ise Herakles’tir.
