Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Alfred Kissinger

  • Okunma : 469

Alfred Kissinger, ABD'li siyasetçi (Fürth, Almanya 1923). ABD'ye 1938'de göçüp, ABD uyruğuna geçen (1943) Henry Alfred Kissinger, İkinci Dünya Savaşı'nda ABD ordusunda savaştı ve 1945-1946 arasında Almanya'daki ABD askerî yönetiminde görev aldı. Harvard'da siyasal bilgiler öğrenimini tamamlayıp, aynı üniversitede (1954-1969) ders verdi. Kennedy ve Johnson'ın başkanlıkları döneminde siyaset danışmanlığı yaptı. Nix-on'ın ulusal güvenlik danışmanlığına getirilip (1969), Çin'le yakınlaşmayı sağlamak için gizli çalışmalarda bulundu (1971). Kuzey Vietnam temsilcileriyle gizli toplantılar düzenledi. SSCB, Japonya, Pekin ve Güney Vietnam'ı ziyaret edip (1972), SSCB-ABD ilişkilerine canlılık kazandırdı. Paris Konferansı'nda Kuzey Vietnam temsilcisi Le Duc Tho'yla görüşmelere giriştiyse (Eylül 1972) de, ABD uçaklarının Kuzey Vietnam'ı bombalaması (Aralık 1972), olumlu sonuç elde edilmesini engelledi. 1973'te Dışişleri bakanlığına getirildi ve yeniden başlattığı ABD-Kuzey Vietnam görüşmeleri bir antlaşma imzalanmasıyla noktalandı (23 Ocak 1973; Kissinger ile Le Duc Tho'ya, 1973 Nobel Barış Ödülü verildi).

Atlantik Birliği'ni genişletmek için "Yeni Atlantik Şartı" kavramını ortaya attıysa (Nisan 1973) da, bu "şart" sonucu ABD'den bağımsız hareket etme olanaklarını yitireceklerini anlayan Avrupalı müttefikleri ile ABD arasında gerilim yarattı; dördüncü İsrail-Arap Savaşı bu gerilimi daha da artırdı: Arap siyaseti ve enerji konularında Dokuzlar'ın ABD siyasetine paralel bir siyaset izlemesini istemesi sonucunda bunalım iyice ciddileşti (Avrupa ülkelerinde şiddetli protestolara yolaçtı). Ama İspanya, İngiltere, Belçika ve Batı Almanya'ya yaptığı ziyaretler sayesinde Avrupa ülkeleri ile ABD arasındaki ilişkilerin kopmadan sürmesini sağladı.

Kissinger, Yakındoğu sorunlarıyla da yakından ilgilenip, Arap-İsrail çatışmasına son vermek için görüşmelere aracılık etti: Golan'la ilgili Suriye-İsrail görüşmeleri (Mart 1974). Gerald Ford'un başkanlığa seçilmesinden (Ağustos 1974) sonra da görevini sürdürüp, "Adım adım barış" sloganıyla açıkladığı Ortadoğu'da barış siyasetini 1975'te de yürüterek, İsrail-Mısır barış antlaşmasının imzalanmasını sağladı; ama bu antlaşma öbür Arap ülkelerini Mısır'a düşman etmekten başka işe yaramadı.

Kıbrıs anlaşmazlığı konusunda da yoğun etkinlik gösteren Kissinger, Türkiye'nin askerî müdahalesini önlemeye çalıştıysa da başaramadı. İkili anlaşmalara aykırı olarak ABD'nin Türkiye'ye silah ambargosu uygulaması (Şubat 1975) ve Türkiye'nin haşhaş ekimini yasaklaması için baskı yapması, hem Türkiye-ABD ilişkilerini zedeledi, hem de Kissinger'ın ABD Kongresi karşısındaki durumunu güçleştirdi. Partisi 1976 seçimlerini yitirince, görevinden ayrılarak, üniversite öğretmenliğine döndü.

Not: 1973-1977 arasında Dışişleri bakanlığı yapan Henry A. Kissinger, ABD ile SSCB'nin ilişkilerinin bir yumuşama dönemine girmesini ve Çin ile yeniden ilişki kurarak askerlerini Vietnam'dan çekmelerini sağlamış, 1983'te, ABD'nin Orta Amerika’daki siyasetini incelemekle görevli komisyona başkanlık etmiştir.