Apaçiler
Apaçiler, Amerika'nın güneybatı kesiminde Kızılderili halkı. Kendilerine İnde ya da Nde ("halk") adını veren Apaçiler, Navajolarla birlikte, Güney Athabasca dil ailesi içinde sınıflandırılırlar.
Apaçiler eskiden altı bölgesel topluluk oluşturuyorlardı: Batı Apaçileri (ya da Coyoterolar), Chiricahualar, Mescalerolar, Jicarilialar, Lipanlar ve Kiowa Apaçileri. Her topluluk, birkaç küçük yerel kabileden oluşmaktaydı.
Erkekler, geleneksel olarak, evlenince eşlerinin ailesiyle oturmaya başlarlardı. Tarıma öbür topluluklardan daha bağımlı olan Batı Apaçileri arasında, anasoylu klanlar vardı. Bütün Apaçiler temelde yaban hayvanları avlayarak ve kaktüs meyveleri ile öbür yaban bitkilerinden elde ettikleri meyveleri toplayarak geçinirlerdi.
Avlanma ve ekip biçme ekonomileri önce İspanyol sömürgecilerin, daha sonra da Batı'ya göçen ABD'lilerin ilerlemesiyle bozulan Apaçi toplulukları, 1688'den başlayarak, beyazlara saldırmaya başladılar. ABD birliklerinin saldırıları karşısında geriliyen Cochise, Geronimo, Mangas Coloradas, Victorio ve Juh gibi Chiricahaua reislerinin yönetiminde dağlara çekilerek, kısa ve hızlı baskınlarla, silah ve sayı bakımından çok üstün ABD'lilere karşı kahramanca direndiler. 1886'da Geronimo ve Juh'un teslim olmak zorunda kalmalarıyla, Apaçi direnişi de sona erdi ve Apaçiler, günümüzde yaşadıkları New Mexico'daki, Arizona'daki ve Oklahoma'daki Kızılderili rezervlerine dağıtıldılar (1680'de 5 000 kadar kaldığı sanılan nüfusları yeniden artmış, 1989'da 30 000'e yaklaşmıştır). Bu rezevlerde Apaçiler, değişen ekonomik koşullara ve beyazların yaşama biçiminin bazı yönlerine uymakla birlikte, geleneksel toplumsal etkinliklerini ve dinsel törenlerini korudular.
