Celal Bayar
CELAL BAYAR, Türkiye Cumhuriyeti'nin 3. cumhurbaşkanı (22 Mayıs 1950 - 27 Mayıs 1960)
Doğumu: 15 Mayıs 1883, Umurbey, Gemlik, Bursa Babası: Abdullah Fehmi Efendi Annesi: Emine Hanım
Ölümü: 22 Ağustos 1986, İstanbul Gömüldüğü yer: Umurbey, Gemlik, Bursa
Döneminin başbakanları: Adnan Menderes (Mayıs 1950 - Mayıs 1960)
Celal Bayar'ın Hayatı
Türk siyaset adamı (Umurbey, Bursa 1883-İstanbui 1986). Plevne'den göç eden Abdullah Fehmi Efendi'nin oğlu olan Mahmut Celal Bayar, bir süre Gemlik'te memurluk yaptı. İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne girerek, iç ayaklanmaları bastırmak için İttihat ve Terakki'nin kurduğu gönüllü taburlarına katıldı. Cemiyetin güvenilir adamları arasına girip, önce Bursa, sonra İzmir İttihat ve Terakki şubelerinin genel sekreterliğinde bulundu ve İzmir'e yerleşince, çevreyi dolaşmaya, Balkan Savaşı'nın nedenlerini ve sonuçlarını halka anlatmaya başladı; kooperatifçilik çalışmaları yaptı; halkın kalkınması için çaba harcadı; okullar açılmasına önayak oldu. Müdafaai Hukuku Osmaniye Cemiyeti'ne girip (1918), İzmir çevresini dolaşarak düşman işgaline karşı halkı uyarmaya çalıştı. Akhisar milli cephesi alay komutanlığına getirilip, Osmanlı Mebusan Meclisi'ne üye seçildiyse (1920) de, Kuvayı Milliye'yi öven bir konuşmasından ötürü kovuşturmaya uğradı ve Anadolu'ya kaçtı. Birinci Büyük Millet Meclisi'nde Bursa milletvekilliği (1920), İktisat bakanlığı (1921-1922 başı) yapıp, Lozan Konferansı'na danışman olarak katıldı. İmar ve İskân bakanlığı (1924) ve İktisat (1932) bakanlığı, başbakanlık (1937-25 Ocak 1939) yaptı. İnönü çok partili rejime geçiş kararı alınca, üç arkadaşıyla (Adnan Menderes, Refik Koraltan, Fuat Köprülü) birlikte Dörtlü Takrir'i imzalayarak meclise sundu; ama takrir reddedilince Halk Partisi'nden ve milletvekilliğinden istifa ederek (5 Kasım 1946), üç arkadaşıyla Demokrat Parti'yi (DP) kurdu (7 Ocak 1946). Aynı yıl yapılan seçimde 65 milletvekili çıkaranDP'nin,1950seçimlerinde iktidara gelmesi üstüne, cumhurbaşkanlığına seçilip, 10 yıl süreyle bu görevde kaldı. 27 Mayıs 1960'tan sonra DP iktidarının baş sorumlularından biri olarak tutuklanıp, Yassıada mahkemesinde ölüm cezasına çarptırıldıysa da, yaşlı oluşu nedeniyle cezası ömür boyu hapse çevrildi. 1964'te sağlığı bozulduğu için serbest bırakılıp, eski DP'lilerin siyasal haklarının geri verilmesi için çaba harcadı. 1974'te AP'li senato başkanının, eski cumhurbaşkanı sıfatıyla "tabii senatör" olarak senatoya katılması çağrısını geri çevirip, 12 Eylül yönetimini ve 1982 Ana yasası'nı destekledi. Ölümünden sonra, naaşı devlet töreni yapılmak için önce Ankara'ya götürülüp, sonra Umurbey'de toprağa verildi.
Yapıtları: Ben de Yazdım (anılar, 8 cilt, 1965-1972), Başvekilim Adnan Menderes (1969, derleyen İsmet Bozdağ).