Dövüşkenkuş
Avrupa ’nın Sibirya’ya kadar olan kuzey kıyılarındaki bataklıklarda ve sulak çayırlarda yaşayan dövüşkenkuş (Philomachus pugnax) aslında dövüşmeyi seven saldırgan bir kuş değildir. Ama çiftleşme mevsiminde erkeklerin dişilere kendilerini beğendirmek için yaptıkları gösteri kıyasıya bir horoz dövüşünü andırdığından bu adla anılırlar.
Dövüşkenkuşların dişisi ile erkeği kış aylarında bozumsu kahverengi tüyleriyle birbirine çok benzer; yalnız dişi kuş erkekten biraz daha küçük yapılıdır. Oysa baharda üreme mevsimi başlayınca gösterişli tüylerle bezenen erkek kuş tanınmayacak kadar değişir. Boynunda beyaz, kara, kahverengi, mor gibi düz renkli ya da renk renk çizgili tüylerden kabarık bir yakalık, başında da iki sorguç belirir. Yeni tüyleriyle donanan erkekler yüksekçe bir yerde toplanır ve yakalıklarını kabartıp sorguçlarını dikleştirerek dişilere güzelliklerini sergilerler. Bu arada bir dövüş horozu gibi sıçrayıp birbirlerinin üstüne atlarken çok yırtıcı görünürlerse de, bütün bu hareketler yalnızca dişileri çiftleşmeye çağırmak için yaptıkları törensel gösterinin bir parçasıdır.
Dişi kuş, sık otların arasında göze çarpmayan bir oyuğu yuva olarak seçip içini otlarla döşer. Bozumsu yeşil üstüne koyu kahverengi benekli dört yumurta yumurtlar; kuluçkaya yatmayı ve yumurtadan çıkan yavruların bakımını da tek başına üstlenir.
Dövüşkenkuşların bir zamanlar ağlarla aşırı avlanması ve geniş bataklıkların kurutularak tarıma açılması bugün bu kuşların sayısını iyice azaltmıştır. Kışlamak için Afrika’nın ve Asya’nın güneyindeki bataklıklara göç eden dövüşkenkuşlar bu göç yolculuğu sırasında Türkiye’nin bütün bölgelerinde görülür.
