Hollanda ayaklanması
Hollanda ayaklanması, XVI. yy. sonunda Felemenk'in kuzey eyaletlerinin (günümüzde Hollanda'nın kapladığı bölge) İspanya Habsburgları yönetimine karşı bağımsızlık savaşımını belirten terim.
Hollanda ayaklanmasını körükleyen etmenler dinsel ve siyasaldı: İspanya kralı Felipe ll'nin, gelişmekte olan Protestanlığı bastırmak için Felemenk'e İspanyol engizisyonu uygulaması getirmesi ve ülke içindeki denetimi merkezleştirmek amacıyla, eyaletlerin gelenekleşmiş siyasal ayrıcalıklarını askıya alması.
Ayaklanmalar ilk olarak 1566'da, güney eyaletleri Flandre ve Brabant'da başladı. 1567'de, ayaklanmayı bastırmak için Alba dükü komutasında bir İspanyol ordusu bölgeye gönderildiyse de, halk hareketi Oranje dükü Willem I (sessiz Willem) döneminde iyice yayıldı.
Gent antlaşmasıyla (1576) bütün eyaletler, İspanyolları ülkeden çıkarmak amacıyla birleştiler. İspanyol valisi Alessandro Farnese, siyasal ödünler vererek güney eyaletlerini (günümüzdeki Belçika toprakları) geri aldıysa da, kuzey eyaletleri Hollanda, Zeeland, Utrecht, Gelderland, Overijssel, Friesland ve Groningen, Utrecht Birliği'ni oluşturarak (1579), Birleşik Eyaletler Cumhuriyeti'ni kurdular (1581).
İspanya-İngiltere savaşı, ayaklanmanın kesin sonuca ulaşmasında etkili oldu; iki cephede birden savaşmak zorunda kalan İspanya, İngiltere ile Birleşik Eyaletler arasındaki ittifakı 1588'de "Yenilmez Armada" sayesinde parçalamak üzereyken, Nassaulu Maurits yönetimindeki Birleşik Eyaletler güçleri, İspanyol ordusunu kuzey eyaletlerinden çıkarmayı başardı. 1609'da imzalanan 12 yıllık ateşkesle, Birleşik Eyaletlerin bağımsızlığı kâğıt üstünde de olsa tanınmış oldu. Otuzyıl Savaşları sırasında (1620-48) da çarpışmalar sürdüyse de, Vestfalya Antlaşması'yla (1648) İspanya, Birleşik Eyaletlerin bağımsızlığını resmen tanımak zorunda kaldı.