İrlanda Cumhuriyet Ordusu
İrlanda Cumhuriyet Ordusu, Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'a bağlı olmasına karşı çıkan, Dublin'deki İrlanda hükümetini de tanımayan gizli ordu. İrlanda Cumhuriyet Ordusu (İRA) adı ilk olarak, Paskalya Ayaklanması (1916) sırasında İrlanda'nın bağımsızlığa kavuşması için İngiliz birliklerine karşı gerilla savaşımı veren İrlandalı militanlar için kullanıldı. 1921 'de İngiliz ve irlandalı siyasetçilerin İrlanda'daki 32 yönetim bölgesinden 26'sının İrlanda Özgür Devleti adıyla içişlerinde özerk Commonwealth üyesi bir devlet haline getirilmesi, kuzeydeki 6 yönetim bölgesininse Kuzey İrlanda adıyla Birleşik Krallık'a bağlı kalması konusunda görüş birliğine varmalarından sonra, İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun bu antlaşmayı destekleyen üyeleri, İrlanda Özgür Devleti'nin ordusunu oluşturdu.
Eamon de Valera yönetimindeki, bu antlaşmaya karşı çıkan üyelerse, 1922-23'teki iç savaşta yenildikten sonra, günümüzdeki İRA'yı oluşturdular. Eamon de Valera'nın bir süre sonra yasal siyasete dönüp, başbakan olmasından sonra, cumhuriyet yanlılarının çoğu da onu izledi ve İRA aşırı görüşlülerden oluşan küçük bir gizli örgüt haline geldi. İRA üyeleri 1930 yıllarında İrlandalı faşistlere (Mavi Gömlekliler) karşı savaşarak, solcu bir özellik sergiledilerse de, her şeyden önce İrlanda'nın tam bağımsız bir cumhuriyete dönüşmesi amacına ağırlık verdiler ve Birleşik Krallık Nazi Almanyası'na karşı İkinci Dünya Savaşı'na girince, Alman casuslarının eylemlerini desteklediler.
1930-1940 yılları boyunca İRA, İzlanda Özgür Devleti hükümetiyle sık sık görüş ayrılığına düştü ve üyeleri Eamon de Valera'nın başbakanlık döneminde bile koğuşturuldu. 1950 yıllarından başlayarak, örgüt özellikle, Kuzey İrlanda'daki baskı altında yaşayan katolik azınlık arasında kendine yandaş buldu ve 1960 yıllarında daha çok, temel toplumsal reformlar yayılması amaçlı eylemler düzenledi.
Kuzey İrlanda'da 1969'da patlak veren katolik azınlığa daha çok hak tanınması yolundaki gösteriler İRA'nın, bir siyaset değişikliği yapmasına yol açtı. "Resmî" İRA, terör eylemlerine karşı çıkarken, örgütten ayrılan terör yanlısı "geçici" İRA üyeleri, gerek Kuzey İrlanda'da, gerek İngiltere'de birbiri ardına terör eylemlerine giriştiler. 1970, 1980 ve 1990 yıllarında da hem Kuzey İrlanda'daki, hem de İngiltere'deki eylemlerini sürdürdüler: Şubat 1991'de, Londra'da başbakanlık konutuna füze atılması; birkaç gün sonra Londra'dan Victoria istasyonuna 40 kişinin yaralanmasına ve 1 kişinin ölümüne yol açan bir bomba yerleştirilmesi; 1993'te Londra'nın çeşitli yerlerine, özellikle de Camden semtinde bir mağazaya bomba yerleştirilmesi ve Heatrow havaalanına roketlerle saldırıda bulunulması, vb.