Mangrov
Tropik bölgelerdeki çamurlu kıyılarda, ırmak ağızlarında ve bataklıklarda sık ormanlar oluşturan tropik ağaç türlerine ve oluşturdukları bu ormanlara mangrov denir.
Mangrovlar tuzlu suya dayanıklı ağaçlardır. Kırmızı mangrov (Rhizophora mangle) gibi pek çok mangrov türü bataklıkların gevşek çamurlarına daha sağlam tutunabilmek için dibe doğru destek kökler uzatır. Bu kökler dipteki çamura ulaştığında yeni mangrovlar oluşturmak üzere sürgünler verir. Böylece giderek çoğalan mangrovlar içine girilmesi olanaksız sık ormanlar haline gelir.
Bazı mangrov türleri de dip çamurundan yukarı doğru üzerinde ufak gözenekler bulunan yardımcı kökler salar. “Solunum kökleri” denen bu kökler, gözeneklerinin yardımıyla emdiği havayı çamurun altında kalan ana köklere iletir, böylece bitkinin hava alamayan bölümlerinin de hava almasını sağlar.
Mangrovların bazı türlerinde tohumlar henüz ağacın üzerindeyken yani dökülmeden önce çimlenip, gelişmeye başlar. Örneğin, Asya’nın doğu kesimlerinde yetişen bir mangrov türünün tohumları çimlenerek karşıdan dev bir ok başını andıran, konik bir kütle halinde gelişir. Daha sonra ağaçtan koparak dipteki çamur katmanının derinliklerine gömülür ve burada büyüyerek yeni bir mangrov ağacı oluşturur.
Mangrov Ormanlarının Yararları
Dünyanın tropik kıyılarının yarısından çoğunu kaplayan mangrov ormanları pek çok açıdan önem taşır. Örneğin, bu bitki örtüleri deniz ile kara arasında doğal bir set oluşturarak kıyılarda gelgit fırtınalarının ve kasırgaların etkisini azaltır. Ayrıca, mangrov ormanlarının zengin ve korunaklı suları pek çok balık ve karides türüne iyi bir beslenme ortamı ve sığınak sağlar. Örneğin, Endonezya’da mangrov ormanlarında yaklaşık 15. yüzyıldan beri balık üretimi yapılmaktadır. Bu tip alanlarda en çok sütbalığı, kefal, hani gibi balık türleri yetiştirilir. Gene mangrov ormanlarında yetişen nipa palmiyelerinin yapraklarından lif çıkarılır; taze olarak yenen meyvelerinden de ayrıca şeker, alkol ve sirke hazırlanır.
Ne yazık, ki, bu ağaçlar ya odunları için ya da yeni sanayi ve yerleşim yerleri kurmak amacıyla acımasızca kesilerek hızla yok edilmektedir. Bunun dışında mangrov ormanları denize atılan petrol ve maden artıkları gibi çevresel kirliliklerden de etkilenmekte ve çok büyük zararlar görmektedir.
Mangrov ormanları barındırdığı ilginç hayvan türleriyle yabanıl yaşam açısından da son derece zengin ortamlardır. Örneğin, Borneo’daki uzun burunlu maymun, Malakka Yarımadası’ndaki sarı çizgili siyah mangrov yılanı, tırmananbalık ve kemani yengeç yalnızca mangrovlara özgü canlılardandır.
