Boks
Boks,Özel meşin eldiven takmış iki rakibin yumruklarıyla dövüştükleri spor.
Tarihçe: Daha eski Yunanlılar çağında yumruk dövüşü biçiminde bilinen ve İ.Ö. 688 dolaylarında yapılan XXIII. Olimpiyat oyunlarında yer alan boksun kurallara bağlanıp çağdaş niteliğini kazanması ilk olarak 1719'da İngiliz James Figg'in, ardından 1743'te Jack Broughton'ın, daha sonra da Queensbury markisinin çabalarıyla gerçekleşmiş, XVIII. yy. sonunda İngiltere'de kendi kendine yeter ve büyük ilgi gören bir spor haline gelip, dünyanın her yanma yayılmıştır. 1940'ta Olimpiyat Oyunları kapsamına alınan boks, günümüzde amatörler için AİBA'nın (Uluslararası Amatör Boks Birliği) yönetmeliklerine bağlıdır; profesyoneller için de Avrupa'da EBU (Avrupa Boks Birliği), dünya düzeyindeyse WBA (Dünya Boks Birliği) yönetici kurumlardır.
Not: Ağır siklet boks şampiyonu olan ilk zenci boksorlackfohnsonı 1915 te unvanını Jess Willard'a kaptırmıştır); boks tarihinde bir milyon dolar kazanan ilk sporcu olan Jack Dempsey; şampiyonluğunu 1937'den 1949'a kadar 25 maçta koruyan (günümüze kadar kınlamayan bir rekordur) Joe Louts: 1952'de "Jersey Joe" Wakottu yenerek şampiyon olan Rocky Marciano (yenilmeden boksu bırakan tek profesyonel boks şampiyonudur).
Kurallar: Her karşılaşmadan en az 8 saat önce iki rakip boksör, belirtilen kategoriye girip girmediklerinin denetlenmesi için, tartıya çıkarılır. Boksörler, maça şort, çorap, yumuşak tabanlı ayakkabı, bir diş koruyucu, elleri çevresinde bantlar (kemikleri korumak için) ve içi doldurulmuş eldivenlerle çıkarlar. Amatörlerin başlarına koruyucu bir kask takmaları zorunludur. Amatörlerin bedenleri, kolsuz ve yakasız bir atletle örtülüdür, profesyonellerinse çıplaktır.
Karşılaşmalar üçer dakikalık bölümler (raund) halinde yapılır; raundlar arasında birer dakika dinlenilir. Amatörlerin karşılaşmaları genellikle 3, bazen 5 raunddur; profesyonel maçlarsa, karşılaşmanın önemine göre (dünya şampiyonaları hep 15 raunddur) 6-15 raunddur. Profesyonel boks kuralları, ülkeden ülkeye, hattâ ABD'de eyaletten eyalete küçük farklılıklar gösterir.
Yerden yaklaşık 1,30 m yükseklikte bulunan dövüş yeri ya da ring, 2 cm kalınlığında bir örtüyle kaplanmış kare biçimli bir düzlüktür; ring, dört köşede bulunan direklere bağlanmış üç iple sınırlanır; bu ipler profesyoneller için, ring tabanına sırasıyla 40,80 ve 130 cm yükseldiğe gerilmiştir. Direkler ve ipler, kumaşla kaplıdır. İpler arasındaki ringin boyutları, en az 4,35 x 4,35 m, en çok 6,10 x 6,10 m'dir. İplerin dışında bir çıkıntı vardır. Raund aralarında ringde bulunmasına izin verilen gereçler, boksörler için iki tabure, toz reçine kapsayan iki kap, su şişeleri ve iki tükürük kabı ya da kovadır. Her raundun başladığını belirten gong çalar çalmaz, bütün bu gereçler hemen kaldırılır. İki raund arasında bir bakıcı (suvanyör) boksöre yardım eder; aynı zamanda boksör, menajerinden ya da antrenöründen taktik öğütleri alır.
Maçı, ardında iki rakip boksörle ringe çıkan beyaz formalı bir hakem yönetir. Karşılaşma sırasında uyulacak kurallara ilişkin olarak hakemin öğütlerini dinleyen boksörler, önceden belirlenmiş olan köşelerine çekilirler. Gong sesiyle birlikte ringin ortasına gelirler ve dövüş başlar. Boksörlerden biri sert bir darbeyle yere düşer ve 10 saniye içinde ayağa kalkamazsa nakavt olur ve karşılaşmayı kaybeder; ayrıca hakem ya da doktor, boksörlerden birinin karşılaşmayı sürdüremeyecek kadar sersemlediğine ya da yaralandığına karar verirse, karşılaşmayı bitirebilir. Raundların sonuna kadar boksörlerin karşılaşmayı sürdürmeleri durumunda, atmış oldukları yumruk sayısına göre yapılan puanlamayla, biri galip ilan edilir.
Not: Sugar Roy Robinson orta sıklet boks şampiyonluğunu beş kez kazanmıştır. 1938'de Henry Armstrong boks tarihinde ilk kez üç sıklette (tüy sıklet, hafif sıklet, orta sıklet) birden şampiyon olmuş, bu rekoru günümüze kadar kırılmamıştır.