Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Borç

  • Okunma : 385

BORÇ, yerine getirilmesi gereken bir yükümlülüktür. Ama, borç denilince genellikle para borcu akla gelir. Borç alan bir kişi ya da bir şirket olduğu zaman özel borç; borçlanan devlet olduğu zaman ise kamu borcu söz konusudur. Borç alınan para karşılığında, borç verene ya da alacaklıya ödenen bedele faiz adı verilir.

Borçlanmanın birçok nedeni olabilir. Aileler araba ya da ev gibi büyük ödemeler gerektiren malları satın almak ya da ödeme gücünü aşan beklenmedik zorunlu harcamalar için borçlanabilir. Şirketler, satmış olduğu ürünlerin karşılığı ödenene kadar geçen süre içindeki harcamalarını karşılamak için kısa süreli borç alabileceği gibi, yeni yatırımlar yapmak, işletmeyi geliştirmek için de uzun süreli borç alabilir.

Borcun geri ödenme koşulları çok değişik olabilir. Bir günlük borç alınabileceği gibi, yıllar sonra ödenmek üzere de borçlanılabilir. Borç ve faiz önceden saptanan belli bir tarihte bir kerede ya da belirli zamanlarda yapılan ödemelerle zaman içine yayılmış olarak geri ödenebilir. Genellikle, borcun belirli bir yüzdesi olarak saptanan faiz borcun türüne ve süresine bağlı olarak değişebilir.

Borçlu borcunu ödemezse alacaklı yasal yollarla onu ödemeye zorlayabilir. Borcun yasal yollarla zorla ödetilmesi her ülkenin kendi yasalarıyla düzenlenmiştir.

Borçların zor yoluyla ödettirilmesine “icra takibi” denir. Adliye örgütü içinde yer alan icra dairesi, haciz yoluyla, yani borçlunun mallarına el koyarak icra takibini yürütür. İcra dairesi bir mahkeme kararına dayanarak icra takibi (ilamlı haciz) yapabileceği gibi, belirli durumlarda mahkeme kararına gerek olmadan da icra takibi (ilamsız haciz) yapabilir. İcra takibiyle, borçlunun borcu karşılamaya yetecek kadar malı satılarak borcun ödenmesi sağlanır.

Eğer bir tüccar borcunu ödeyemezse, alacaklılarının ya da kendisinin başvurusu üzerine mahkeme borçlunun iflasına karar verir. Bu durumda borçlunun bütün mallan satılarak parası alacaklılara bölüştürülür (bak. İflas). Birçok eski uygarlıkta, borcunu ödemeyen borçlular hapse atılır hatta köle olarak satılabilirdi. Borçlulara daha sonraları da ağır cezalar uygulanmıştır. 19. yüzyılın sonlarına kadar İngiltere’de borçlu hapishaneleri vardı.