Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Deve kuşu

  • Okunma : 857

Deve kuşuTek başına deve kuşugiller ailesini oluşturan koşucu kuş türü (Bil. a. Struthio camelus). Lezzetli eti ve süs olarak kullanılan tüyleri için avlanan devekuşu (Afrika devekuşu da denir Asya'da ve Avrupa'nın güneyinde ortadan kalkmıştır; günümüzde yalnızca Büyük Sahra nın kuytularında ve Doğu Afrika'da (birçok alttür ya da ırkla birlikte) yaşamaktadır. Uçamayan devekuşu, günümüzdeki kuşların en irisidir: Dişisinden biraz büyük olan erkek deve kuşunun boyu 3 m'yi, ağırlığı 150 kg'ı bulabilir.

Gagası kısa (yaklaşık 13 cm),boynu uzundur. Uzun ve güçlü ayaklarında yalnızca iki parmak vardır (kuşların normal ayağındaki üçüncü ve dördüncü parmaklar); parmakların ucundaki keskin tırnaklar sayesinde, normal olarak saatte 30 km (kovalandığı zaman 70 km) hızla koşabilir. Erkeğin rengi karadır. Kanatlarında ve kuyruğunda güzel, beyaz, yumuşak telekler bulunur. Dişi devekuşu daha küçük, rengi de bozdur. Uzun boynunun rengi çeşitli alttürlere göre değişir; yer yer havlı tüylerle kaplıdır.

Afrika savana ve bozkırlarının bu uçamayan kuşu, genellikle sürüler halinde (erkek üç ya da dört dişilik haremler kurar), antiloplar ve zebralar arasında dolaşır. Saldırganlardan saklanmak istediği zaman yere yatar, kanatlarını başının üstüne gerer. Böceklerle, omurgalı küçük hayvanlarla, meyve ve bitkilerle beslenir; tutsaklıkta, önüne gelen her nesneyi, metal, taş ya da cam parçalarını olduğu gibi yutar.

Erkeğin yerde açtığı oyuğa dişi beş-on yumurta yumurtlar; sonra 45 gün süreyle erkekle birlikte nöbetleşe kuluçkaya yatar. Eni 12 cm, boyu 15 cm, ağırlığı 1,5 kg gelen devekuşu yumurtasının kabuğu bir tabak kadar kalındır. Yumurtadan çıkan yavrular ilk günler çok hareketlidir; ana kuş, güneşin tepede olduğu saatlerde kanatlarını açarak onlara gölge sağlar.

Deve kuşlarına çok yakın başka birçok kuş takımı vardır: Amerika devekuşları; tepeli devekuşları; kiviler, vb. Bunların en önemli ortak özellikleri iskeletle ilgilidir: Göğüs kemiklerinde karina yoktur. Kiviler takımından iki büyük kuşun soyu tükenmiştir: Dinornis; Aepyornis. Aepyornis'in asıl deve kuşlarından olduğu düşünülebilir.

Eskiden yeryüzünde yaşamış olan bu kuşların boyu 3 m'yi, ağırlığı yaklaşık 300 kg'ı (Dinornis'inki belki de 450 kg'ı) buluyordu; her biri 30 santimetre uzunluğunda, 7-8 kilogramlık yumurtalar yumurtluyordu.

Not: Amerika deve kuşu (Rhea americana), Yeni Dünya'nın en büyük (1,7 m) kuşudur. Uçamaz ama at kadar hızlı koşabilir.

Dünyanın en büyük kuşu olan devekuşunun (S. camelus) boyu 3 m'yi bulur. Uçamamasına karşılık, çok hızlı koşabilir. Değerli tüyleri ve derisi için, çiftliklerde yetiştirilmektedir.

Avustralya deve kuşunun (Casuarius casuaris) boyu 1,5 m'yi, ağırlığı 100 kg'ı bulur. Yoğun ormanlar içinde saatte 48 km hızla koşabilir; oldukça kolaylıkla da yüzer.